Nhà ngoại giao 'hiến kế' xóa nạn tắc đường Hà Nội

Không cho phép bất cứ vật cản nào trên các tuyến đường huyết mạch, các tuyến đường chính, ít nhất là trong giờ cao điểm (có biển báo quy định rõ giờ cấm): cấm ô tô, xe rác, xe máy, xe công nông, xe cưới, xe đám ma, xe đạp, kể cả taxi đón thả khách… tóm lại mọi thứ phương tiện giao thông đỗ quá 15 giây trên các tuyến đường như Nguyễn Thái Học, Trần Duy Hưng, Nguyễn Chí Thanh, Giảng Võ, Đội Cấn... Mức phạt đủ cao để răn đe và một lần bị phạt nhớ suốt đời, bao gồm cả phạt tiền mặt và phạt lôi xe đi giam. Ở Washington DC bạn nào đã bị kéo xe một lần là nhớ đến đầu bạc răng long. Ở một số thành phố như London, Washington… các tuyến đường này được sơn kẻ một vạch đỏ dọc theo hai bên mép đường sát hè để chỉ quy định là cấm đỗ xe, hai vạch đỏ là tuyệt đối cấm dừng. Bạn nào học vật lý chất lỏng chất khí thì hiểu rõ các quy luật khí động học - khi có vật cản tạo thắt cổ chai sẽ ngăn cản lưu lượng như thế nào.

Cảnh tượng tắc đường ở thủ đô Hà Nội thường xuyên xảy ra

Cấm tuyệt đối đỗ hoặc dừng thả học sinh đón học sinh trước cổng trường nếu trường học nằm ở trục giao thông huyết mạch hoặc ở điểm dễ ùn tắc, mà yêu cầu các phương tiện đưa đón học sinh ở các ngách phố nhỏ xung quanh trường. Phạt thật nặng. Ngoài tiền phạt và giam xe thì bắt phụ huynh vi phạm đi học lại tiểu học và làm đầy đủ bài tập trong một tháng, hoặc nặng hơn thì buộc theo học khoá giáo dục công dân. Khi ở London, khi đến trường của cháu tôi toàn phải lái xe lòng vòng tìm chỗ đỗ ở các phố nhỏ xung quanh trường. Sau đó có cơ hội đi bộ tập thể dục đến trường của các cháu.

Tương tự, cấm tuyệt đối xe du lịch chở khách thăm quan các điểm du lịch tiếp cận quá gần các điểm du lịch để đón và thả khách. Chẳng hạn ở khu vực Lăng Bác. Tất cả các xe du lịch, kể cả xe đưa cán bộ thăm quan viếng Bác đều phải đỗ thả khách ở các tuyến đường lẻ gần đó theo quy hoạch, rồi khách đi bộ ra điểm tham quan. Vừa tốt cho sức khoẻ khách, vừa thăm quan được khung cảnh xung quanh, mua sắm. Ở Vatican, Roma, bạn nào đã đi tua thì thấy ngay là các xe du lịch sẽ thả các bạn ở rất xa Vatican, còn đường dẫn đến Vatican thì đầy nhà hàng và cửa hàng lưu niệm.

Phân luồng để không cho phép xe đi vào các địa điểm họp hành cắt ngang và làm ắc tách cả dòng xe đi dọc theo con đường mà có địa điểm họp/sự kiện đó. Chẳng hạn cửa vào Trung tâm Hội nghị Quốc tế ở Lê Hồng Phong. Sáng nào có hội nghị thì là ác mộng.

Việc đưa buýt nhanh vào hoạt động là một giải pháp tuyệt vời. Thực chất, đây là nguyên tắc phổ thông: ưu tiên xe buýt và các phương tiện công cộng. Tuy nhiên cần cho phép tất cả các hình thức buýt đi vào đường ưu tiên này, không chỉ buýt nhanh, và cho phép cả xe taxi. Đến nay, chúng ta đối xử với taxi hơi tệ. Taxi cần được vinh danh và ưu tiên hơn cả xe công vụ biển xanh xét về mặt vận tải công cộng. Ở nhiều nước, taxi được đi vào đường ưu tiên mà mọi xe con khác không được phép.

Tắc đường trở thành vấn nạn ở đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM. Ảnh: TL

Mặt khác, cũng cần quy định giờ ưu tiên xe buýt nhanh và các phương tiện vận tải hành khách công cộng, chứ không quy định ưu tiên cả 24/7 như hiện nay, hơi phí phạm không gian giao thông. Chẳng hạn chỉ ưu tiên giờ cao điểm hoặc giờ đi làm, đi học các ngày trong tuần, còn ngoài giờ đó mọi phương tiện đều được sử dụng làn đường ưu tiên đó. Chủ nhật và ngày lễ quốc gia thì thả rông luôn. Đây cũng là chính sách ở nhiều thành phố lớn khác trên thế giới như London và Washington DC.

Quan sát các điểm Hà Nội ùn tắc có thể thấy rõ một vấn đề cơ bản là xe cộ không tuân thủ đèn giao thông lao lên tranh giành quyền đi và đứng tắc "nhìn nhau mến thương" ở giữa ngã tư, ngã ba đường, làm đông cứng toàn bộ các dòng chảy xe các chiều. Chỉ cần giải quyết được tình trạng này là cải thiện được rất nhiều, vì nếu đông xe thì có thể dòng chảy chậm, nhưng không bao giờ bị dừng lại.

Ở London, tại các điểm giao nhau, các ngã ba, ngã tư và điểm vào vòng xuyến mặt đường được kẻ chéo hình quả trám tương tự hình kẻ ta đang có ở Hà Nội để chỉ làn phải rẽ phải. Các hình kẻ trám ở London sơn màu vàng thì có nghĩa là bất cứ thời điểm nào, vì bất cứ lý do nào, bạn cũng không được phép để bánh xe hay mũi xe đít xe bạn đè lên phần kẻ trám này quá 10 giây, nếu không muốn bị móc túi 180 Bảng - khoảng hơn 250 đô la tỷ giá trước Brexit.