(lienminhbng.org) - Ngày 18/11/2018 vừa qua, tôi tự kỷ niệm 41 năm ngày thành lập… bút danh NOP, ngày tôi được đăng bức tranh biếm họa đầu tiên. Những bức tranh biếm về chủ đề “lòng lề đường” trên nền giấy đã ố vàng của 35 - 45 năm trước, bây giờ dù có đăng lại, hình như vẫn còn đầy tính “thời sự”.

Giải Biếm họa Báo chí Việt Nam - Cúp Rồng tre 2018: Đã 'chọn' được những tiếng cười hay nhất về 'văn hóa ứng xử'

Vừa qua, BGK Giải Biếm họa Báo chí Việt Nam - Cúp Rồng tre lần V - 2018 đã có buổi thảo luận và chấm giải căng thẳng tại Tòa soạn Báo Thể thao & Văn hóa (TTXVN) tại 11, Trần Hưng Đạo, Hà Nội.

Tôi chỉ tình cờ biết chính xác cái ngày quan trọng này vào thời điểm “Chiến dịch giành lại vỉa hè” (còn gọi là lề đường) ở TP.HCM và Hà Nội đang được dư luận, xã hội, báo chí quan tâm. Như các biếm sĩ khác, tôi đã nhận được nhiều đơn đặt hàng từ các báo, tranh biếm về cái đề tài đang “hot” lúc bấy giờ.

Sau khi đọc chán chê báo giấy, báo mạng, ngồi mãi trước tờ giấy trắng, nhưng đầu óc cứ “đi đâu vắng nhà”, chả ra được cái ý tưởng gì, tôi bèn “sạc pin”, thư giãn tâm trí bằng cách… xem lại kho dữ liệu 40 năm hành nghề của mình, để lấy lại... tự tin.

Nhưng thật trùng hợp bất ngờ…

Bức tranh đăng kèm trong bài này là bức biếm hoạ đầu tiên của tôi, được đăng trên trang 5, báo Tuổi trẻ số 112, ra ngày 18/11/1977, trong mục tham gia cuộc thi: “Câu lạc bộ những người thích vẽ tranh vui và tranh châm biếm” của báo.

Mặc dù tại cuộc thi đó tôi được giải… Nhất với bức tranh khác, nhưng cái tranh đăng ngày 18/11/1977 đó vẫn có giá trị đặc biệt đối với tôi: Bức tranh… “khởi nghiệp” 40-năm-hành-nghề-biếm-hoạ!

Điều đặc biệt thú vị, “nó” cũng có đề tài… “Lòng lề đường”, nói về “Chiến dịch sạch sẽ phố phường”, theo cách gọi của thời bấy giờ. Nhân vật “đội viên cờ đỏ” cúi đầu, khoanh tay, lễ phép nói với má (người đang bán hàng rong trên vỉa hè): “Dạ thưa má, xin má giúp con hoàn thành nhiệm vụ…”

Tôi còn lưu giữ những cả những tranh biếm của 5 năm đầu khởi nghiệp, sao năm nào tôi cũng có vẽ đề tài… “lòng lề đường”, lạ lùng thật!

Những câu chuyện, những vấn đề của các tranh biếm trên nền giấy đã ố vàng của 40 hay 35 năm “thời đó”, bây giờ dù có đăng lại, hình như vẫn còn đầy tính “thời sự”.

Lạ lùng hơn, vì sao, sau 40 năm, tôi vẫn còn phải cố gắng “nặn óc” để vẽ theo đơn đặt hàng, về một đề tài, đã từng vẽ từ… 40 năm về trước?!

Kỳ quái hơn, tôi lại có “thú vui cao cấp”: Thích đạp xe lang thang, la cà tìm đến những cái quán “vô danh” nhất, “cơ động” nhất, bình dân nhất trên… lề đường để cà phê một mình, chỉ để ngồi nhìn ông-đi-qua-bà-đi-lại! Tôi không biết, trong hàng ngàn cái quán lề đường tôi đã ngồi, cái nào hợp pháp, cái nào không?! Và tôi không thể nhớ hết, bao nhiêu lần bất ngờ “xuất hiện” ý tưởng biếm họa thú vị khi tôi ngồi trên những chiếc ghế lề đường, có thể bất hợp pháp đó.

• Giải Biếm họa Báo chí Việt Nam - Cúp Rồng tre 2018: Đã 'chọn' được những tiếng cười hay nhất về 'văn hóa ứng xử'

Dù biết “nghiệp chướng” biếm họa nó như thế! Nhưng tôi vẫn mong, cứ theo cách làm “quyết liệt”, “quyết tâm” của các ban ngành, một lúc nào đó,“đường sẽ thông, hè sẽ thoáng”, văn minh đô thị được nâng cao, như một phần mong muốn của Giải biếm họa lần V – 2018: “Ứng xử văn hóa - Xã hội văn minh”.

Cái văn hóa, văn minh nơi lòng lề đường cũng quan trọng lắm. Khi nó được nâng lên, xã hội sẽ bớt bức xúc về nó, thì đến lúc đó, tôi sẽ không còn “bị” các báo đặt hàng cái đề tài “xưa và nay” này nữa…

Đằng nào thì tôi cũng đã “khởi nghiệp” từ một cái lề đường!

Họa sĩ NOP (Hà Xuân Nồng)