Độc đáo phiên chợ 'mua may, bán rủi' đầu năm

(lienminhbng.org) - Cứ vào đêm mùng 7, ngày mùng 8 tháng Giêng hàng năm, người dân khắp nơi lại nô nức rủ nhau về Nam Định đi chợ Viềng. Phiên chợ đầu năm này như một cách khai mở cho những chuyến du Xuân ở miền đất của những lễ hội bởi từ lâu trong tâm thức của nhiều người, đi chơi chợ Viềng chính là đi hội, đi “ mua may , bán rủi ” cầu lành, mua “lộc”.

• Video du lịch: Đầu Xuân đi chợ Viềng cầu may
• Biển người đổ về chợ Viềng bán rủi cầu may mỗi năm một lần
• 'Biển người' đổ về chợ Viềng mồng 7 Tết

Không giống với sự xô bồ của những phiên chợ thông thường, chợ Viềng là phiên chợ “thiêng”. Dù là kẻ mua hay người bán, ai ai đặt chân đến chợ đều không đặt nặng lời lãi mà chỉ mong “mua may, bán rủi” để cho năm mới được thuận lợi, bình an. Chợ bán những mặt hàng đặc trưng như: cây cảnh, đồ cổ, đồ cũ, công cụ nhà nông,...

Tại vùng đồng bằng Bắc bộ, đại đa số người dân làm ruộng hay buôn bán đầu năm đều cố gắng đi chợ Viềng. Không chỉ người Nam Định mà du khách từ khắp nơi đều đổ về chợ Viềng. Các hộ làm nghề buôn bán thì mong cầu mua may, bán may. Các hộ nông dân thuần túy thì mua cây giống, con giống, cầu cho mưa thuận gió hòa, nuôi trồng phát đạt...

Chợ Viềng Nam Giang hay còn gọi là chợ Viềng Chùa (thuộc thị trấn Nam Giang, huyện Nam Trực) là nơi có chùa Đại Bi thờ Thiền sư Từ Đạo Hạnh; chợ Viềng Kim Thái với tên khác là chợ Viềng Phủ (thuộc xã Trung Thành, huyện Vụ Bản) lại đi liền với Quần thể Di tích Phủ Dầy thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh. Người tới chợ cũng là đi lễ, đã đến chợ Viềng, hầu hết du khách đều dừng bước vãn cảnh, vào chùa, vào phủ cầu nguyện những điều tốt đẹp cho mình và gia đình, người thân.

Ở Nam Định, dân gian vẫn lưu truyền câu ca: “Hai mươi phát tấu chùa Bi/Trai đi được vợ, gái đi được chồng”. Người tới chùa để cầu duyên, cầu phúc, cầu bình an không chỉ riêng đầu năm mới. Ở chùa Bi mỗi dịp hội Xuân còn có trò hát rối đầu gỗ hầu thánh, là một hình thức sinh hoạt văn hóa tâm linh độc đáo, vừa mang yếu tố tín ngưỡng vừa mang tính giáo dục về đạo đức lối sống cho mọi người.

Cùng với chợ Viềng Nam Giang, tại Nam Định còn có chợ Viềng Phủ ở huyện Vụ Bản. Cũng những mặt hàng như nhau nhưng chợ Viềng Phủ lại gắn với Q uần thể D i tích Phủ Dầy với hơn 20 đền, phủ, chùa, lăng trải đều trong một không gian đẹp với cảnh quan thiên nhiên phong phú. Nơi đây nổi tiếng khắp cả nước là một trung tâm tiêu biểu của tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Tứ phủ của người Việt với vị thần chủ là Thánh Mẫu Liễu Hạnh , đặc trưng tín ngưỡng thể hiện ý thức nhân sinh, cội nguồn dân tộc đồng thời hướng tới lòng từ bi, bác ái.

Đến với chợ Viềng, mọi người không chỉ đi chơi chợ mà còn có cơ hội sống trong không gian thiêng của Phủ D ầ y, được biết đến nghi lễ chầu văn - một phần của tín ngưỡng thờ Mẫu, sự kết hợp nhiều yếu tố văn hoá truyền thống như trang phục, âm nhạc, múa thiêng kết hợp một cách nghệ thuật được trình diễn t ại chốn thờ tự của đạo Mẫu.

Trái ngược với sự trang nghiêm, thành kính trong chốn thờ tự, bước chân ra ngoài không gian chợ sau khi vào lễ chùa, lễ phủ, du khách sẽ cảm nhận được ngay vẻ tấp nập, huyên náo và rộn ràng của một trong những phiên chợ đặc biệt nhất Việt Nam. Người đi chợ Viềng không ai muốn ra về tay không, bởi thế mọi người đều cố gắng lựa chọn lấy một món đồ ưng ý giữa phong phú chủng loại và sắc màu những mặt hàng trong chợ. Trong quan niệm của nhiều người, đây chính là một cách đơn giản để mua “lộc”, rước “lộc” về nhà.

Bởi vậy, năm nào cây cối cũng chính là một trong những mặt hàng hút khách nhất ở chợ Viềng. Đó có thể là những cây cảnh được uốn tỉa tạo dáng cầu k ỳ như sanh, si hay là những chậu hoa đỗ quyên, đồng tiền... nhỏ xinh, mang lại những màu sắc tươi tắn và dễ trưng bày trong nhà.

Anh Nguyễn Thanh Hải, một chủ hàng bán cây giống ở chợ Viềng Nam Giang cho biết, đã từ Thái Bình sang Nam Định từ sáng m ù ng 6 Tết Nguyên đán để chuẩn bị cho việc bán hàng. Cây giống của chủ yếu là cây ăn quả có chất lượng tốt, sức sống cao được lựa chọn từ những vườn ươm uy tín. Giá mỗi cây tùy chủng loại , giao động từ vài chục đến vài trăm ngàn đồng.

Bưng trên tay một chậu địa lan, chị Phùng Thị Hương, một du khách đến từ Hải Phòng hồ hởi: Cây hoa nhài tôi mua năm ngoái ở chợ Viềng đến nay vẫn nở nhiều bông rất đẹp . N ăm nay , tôi quyết định mua thêm khóm lan này về bổ sung cho vườn hoa nhỏ sau nhà cũng là mua “lộc” lấy may.

Tiễn đi những điều không may mắn trong năm cũ, rước về nhà niềm hạnh phúc và an bình chính là những niềm tin mà phiên chợ Viềng đem lại cho những khách du xuân, để mỗi dịp đầu năm mới, chợ Viềng Nam Định lại đón hàng vạn khách hành hương tấp nập đi về. .. Đêm 14 - 15/2 (tức mùng 7 - 8 tháng Giêng), phien chợ Viềng năm Bính Thân thu hút khoảng 5 - 7 vạn người từ khắp nơi tham dự.

Bên cạnh ý nghĩa văn hóa tâm linh độc đáo của phiên chợ cũng còn xuất hiện không ít các biểu hiện lợi dụng thời điểm đông người, các dịch vụ ăn theo cũng tranh thủ "chặt chém" du khách...

Tràn lan các dịch vụ "chặt chém" du khách

Ngay từ đêm 14/2, các ngã đường dẫn về chợ Viềng huyện Vụ Bản đã đông đúc. Các loại xe ô tô không thể di chuyển mà buộc phải vào các bãi đỗ xe hoặc dừng, đỗ ngoài đường cách khu vực chợ khá xa. Đây là thời cơ thuận lợi để cánh xe ôm hoạt động. Khi thấy khách đi bộ dọc đường, các đoàn khách xuống xe ô tô, ngay lập tức có từ 3 - 4 xe ôm chạy theo chào mời.

Dù phải trả phí từ 30.000 - 100.000 đồng cho quãng đường 5 - 10km nhưng nhiều người vẫn chấp nhận sử dụng dịch vụ này vì đi bộ tốn rất nhiều thời gian. Các chủ xe ôm tiết lộ, làm một đêm có khi thu lời hơn 1.000.000 đồng nên cứ vào dịp chợ Viềng lại có hàng trăm người tham gia dịch vụ xe ôm.

Cùng với xe ôm, dịch vụ trông giữ xe cũng khá nhộn nhịp. Dọc Quốc lộ 10 đoạn qua thị trấn Gôi xuống đến xã Trung Thành (huyện Vụ Bản) mọc lên vô số các điểm trông giữ xe tự phát. Người dân nơi đây đã tận dụng tối đa các khoảng trống trong nhà, ngoài sân để làm điểm giữ xe. Trên vé không ghi giá nhưng phí gửi xe máy giao động từ 20.000 - 30.000 đồng/xe, ô tô từ 50.000 - 100.000 đồng/xe.

Anh Lê Ngọc Lâm ở huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình cho biết: Do lượng người, phương tiện quá đông nên buộc phải gửi xe bên ngoài để đi bộ vào nhưng sau khi gửi xe thực sự không yên tâm vì trên vé không thấy ghi đơn vị chủ quản cũng không thể hiện rõ giá tiền.

Dù chính quyền địa phương đã nỗ lực hạn chế tình trạng ăn xin tại các lễ hội vì để lại hình ảnh phản cảm trong lòng du khách gần xa. Tuy nhiên, tranh thủ thời điểm đông người, tại khu vực chùa Tiên Hương, Phủ Dầy, chợ Viềng vẫn xuất hiện nạn ăn xin gồm cả các cụ già, trẻ nhỏ ngồi vật vạ dọc đường để xin tiền gây phiền hà cho mọi người.

Chị Đỗ Thị Nga du khách đến từ tỉnh Thanh Hóa cho rằng, dù cho những người ăn xin có nghèo khó thật đi chăng nữa nhưng giữa thời tiết lạnh giá mà đưa cả trẻ con đi xin là không thể chấp nhận được.

Do lượng người, phương tiện đổ về chợ Viềng tăng đột biến từ chiều 14 - 15/2 gây ảnh hưởng không nhỏ đến giao thông trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ trên địa bàn tỉnh nên Phòng Cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt Công an tỉnh Nam Định phối hợp với công an các huyện, thành phố đã huy động tối đa lực lượng tham gia điều tiết giao thông; thành lập 12 chốt kiểm soát tại các ngã ba, ngã tư để phân luồng phương tiện và 8 tổ tuần tra cơ động trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ để đảm bảo trật tự an toàn giao thông trong dịp lễ hội.

Năm nay, với sự nỗ lực của lực lượng chức năng tỉnh Nam Định, đến hơn 23 giờ ngày 14/2 dù lượng người và phương tiện vẫn tiếp tục kéo về chợ Viềng song giao thông trên Quốc lộ 10 và các khu vực xung quanh chợ vẫn được đảm bảo.

TTXVN/Hiền Hạnh, Vũ Văn Đạt