Tác phẩm giành giải Man Booker 2015: Khúc sử thi nghiệt ngã của Marlon James

(lienminhbng.org) - A Brief History Of Seven Killings (Tạm dịch: Lược sử bảy vụ giết người) vừa được chọn trao giải Man Booker 2015 mà không cần qua bỏ phiếu. Theo giáo sư Michael Wood, Chủ tịch Hội đồng giám khảo giải này, đơn giản bởi đây là cuốn sách “thú vị nhất” mùa giải năm nay.  

Tuy nhiên, Lược sử bảy vụ giết người lại không phải là cuốn sách dễ dàng với người đọc.

Ngược dòng lịch sử

Lược sử bảy vụ giết người là một thử thách, đẩy người đọc vào thế giới ngầm của các băng đảng với đầy rẫy âm mưu, ma túy, giết chóc. Ngay chính tác giả Marlon James, 44 tuổi, người sinh ra và lớn lên tại Jamaica, cũng cảm thấy khó khăn khi hồi tưởng lại quá khứ nghiệt ngã của quê hương mình.

Dù là người yêu quê nhà tha thiết nhưng James ý thức rằng lịch sử đất nước anh được viết bằng rất nhiều máu. Việc quay dòng lịch sử, tái hiện cuộc sống những năm 1970, không phải chuyện đơn giản. “Nếu còn sống ở Jamaica, chắc tôi không thể viết cuốn tiểu thuyết này” - James nói trong lễ trao giải tại London hôm 13/10 vừa qua.

Marlon James là người Jamaica đầu tiên đoạt giải Man Booker 2015

Lược sử bảy vụ giết người, như cái tên của nó, tràn đầy bạo lực. Cuốn sách dày 686 trang, với hơn 75 nhân vật và từng ấy giọng kể. Cuốn sách xoay quanh vụ ám sát ca sĩ dòng reggae Bob Marley hồi năm 1976 ở Jamaica, qua cái nhìn giả tưởng của rất nhiều nhân vật: từ lời nhân chứng, cảnh sát, Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) và Cục tình báo trung ương (CIA) tới kẻ giết người, những bóng ma, nữ hoàng sắc đẹp, trùm ma túy… Tất cả tạo ra khúc sử thi đồ sộ, đa âm về bạo lực, chính trị và âm nhạc những năm 1970.

Ban đầu, Hội đồng giám khảo  gần như có ác cảm với Lược sử bảy vụ giết người. Nhưng tài năng viết lách và sự hiểu biết sâu sắc của Marlon James đã chinh phục họ, buộc họ phải trao giải cho anh. Lược sử bảy vụ giết người tuy nghiệt ngã nhưng chứa đựng tâm hồn Jamaica. Có những chương được viết bằng thơ, bằng thổ ngữ… và đầy tiếng lóng.

Nhưng bên cạnh sự nghiệt ngã đó, lại không thiếu sự hài hước. Đặc biệt, các giám khảo vô cùng thích cách James khéo léo “chuyển pha” từ tiếng lóng sang… ngôn ngữ sách Khải huyền. Marlon James được ca ngợi như phiên bản Jamaica của Charles Dickens, người mà nhà văn rất hâm mộ.

Nhạc reggae của hòa bình

Năm 1976, Thủ tướng Jamaica Michael Manley đã mời Bob Marley về diễn trong đêm nhạc Nụ cười Jamaica, với mong muốn làm giảm tình hình căng thẳng trên đất nước.

Hai ngày trước buổi diễn, ngày 3/12/1976, bom đã nổ trong căn hộ nơi vợ chồng Bob Marley và các đồng sự đang nghỉ ngơi. Các tay súng bủa vây bên ngoài hai cửa sổ phòng bếp, bắn dồn dập vào trong. Chúng nhằm vào tim Bob Marley mà xả súng. Khi nghệ sỹ reggae lừng danh ngã xuống, những tay súng vội lẩn đi.

“Lược sử bảy vụ giết người” lấy bối cảnh từ vụ ám sát Bob Marley, ông hoàng nhạc reggae, vào năm 1976 tại Jamaica

Quản lý Don Taylor và vợ Marley bị thương nặng nhưng may mắn, viên đạn nhằm vào Marley bị chệch hướng, chỉ khiến ông bị thương ở ngực và cánh tay. Tưởng chừng vụ ám sát sẽ khiến buổi diễn bị hủy, nhưng không. Marley, với những vết thương trên thân thể, vẫn đứng vững trên sân khấu Nụ cười Jamaica, trước sự cổ vũ hết mình của đám đông hơn 80.000 người. “Những kẻ đang cố làm thế giới tồi tệ hơn, chúng chẳng chịu ngừng nghỉ lấy một ngày. Vậy sao tôi có thể nghỉ?” – ông nói.

Lời nói của Bob Marley cũng chính là tư tưởng trong Lược sử bảy vụ giết người của Marlon James. Đó là lời thách thức của hòa bình, trước những bạo loạn, âm mưu, tội ác.

Đây là lý do cuốn sách giành giải Man Booker năm nay mang đầy màu sắc nhạc reggae: màu đỏ trong máu những người đứng lên chống cường quyền, màu vàng của đất đai quê hương và màu xanh của cây cối hòa bình.

Trước thềm lễ trao giải, Marlon James xuất hiện với áo dài và kiểu đầu dreadlocks. Không khó để liên tưởng với hình ảnh của Bob Marley, ông hoàng nhạc reggae, cũng là người đấu tranh không mệt mỏi cho hòa bình.

Nhà văn Jamaica đầu tiên giành giải Man Booker

Nếu như Bob Marley mang văn hóa Jamaica tới toàn thế giới bằng âm nhạc reggae thì với Marlon James, đó là văn học. Với Lược sử bảy vụ giết người, Marlon James là nhà văn Jamaica đầu tiên giành giải Man Booker. “Tôi hy vọng giải thưởng này sẽ giúp văn chương Jamaica và các quốc gia vùng Caribbean được chú ý hơn” -  James nói sau lễ trao giải.

Đó không phải là hy vọng xa vời. Với việc giành giải Man Booker, ngoài giải thưởng 50.000 bảng Anh, Marlon James còn cơ hội rất lớn để đến gần với khán giả. Cuốn tiểu thuyết đoạt giải Man Booker năm ngoái, The Narrow Road To The Deep North (Tạm dịch: Con đường hẹp đến miền Bắc xa xôi) của tác giả Richard Flanagan, đã bán được hơn 300.000 cuốn tại Anh và gần 800.000 cuốn trên toàn thế giới. Ngoài ra, HBO cũng đang lên kế hoạch chuyển thể Lược sử bảy vụ giết người thành phim truyền hình.

Trước Lược sử bảy vụ giết người, Marlon James đã cho ra mắt hai cuốn sách nữa là The Book Of Night Women (2009) và John Crow’s Devil (2010). Trong đó, cuốn The Book Of Night Women giành được nhiều giải thưởng danh tiếng trên thế giới.

Thư Vĩ
Thể thao & Văn hóa