Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn: "Lẽ sống niềm tin” từ một bài ca

(lienminhbng.org) - Cả một đời ông “đắm đuối” với chủ đề về Đảng, về các anh hùng liệt sĩ, về “tập thể lớn” là nhân dân để viết lên những bài ca đi cùng năm tháng. Ông lại được anh em, bạn bè phong tặng danh hiệu “người “ga lăng” nhất toàn quân”, “sáng tác nhạc hay, chỉ đạo nghệ thuật giỏi mà vẽ cũng tài”. Tuy nhiên, ông chỉ tự nhận mình là một hạt muối bé nhỏ và là một hạt muối không đến nỗi vô vị giữa đại dương đời mênh mông.

Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn

Trong những ngày cả nước đang vui mừng chào đón mùa Xuân thứ 83 của Đảng thì nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn lại một lần nữa được nhắc nhớ tới với vai trò là tác giả của một trong những ca khúc hay nhất về Đảng - ca khúc Đảng là cuộc sống của tôi.

Người “ga lăng” nhất toàn quân

Đến thăm nhà đại tá, nhạc sĩ, họa sĩ Nguyễn Đức Toàn trong khu tập thể cũ của Hà Nội một ngày cuối năm, tôi may mắn được chứng kiến một cuộc viếng thăm bất ngờ của Hội Cựu chiến binh đầy “chất lính” và rất cảm động tại nhà ông.

Cuộc thăm viếng người nhạc sĩ già đã bước sang tuổi 84 chỉ diễn ra chóng vánh chừng 15 phút vì “không muốn làm gián đoạn cuộc trò chuyện của nhạc sĩ và nhà báo” nhưng thật cảm động và đã cho thấy những người lính già xưa vốn là văn công của Đoàn văn công Tổng cục Chính trị - nơi nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn từng công tác - đã dành nhiều sự kính trọng và mến mộ đối với ông như thế nào.

Tất cả đều quên hết việc mình đã trở thành những ông già, bà già, lại cùng nhau say sưa hát “Quê em miền trung du đồng quê lúa xanh rờn…”, “Nghe xuân sang trên bến cảng, đàn hải âu tung cánh bay rợp trời…”, “Chưa có bao giờ đẹp như hôm nay, non nước mây trời làm ta mê say”…

Bác Xuân Cầu vừa hát vừa tranh thủ giới thiệu về “nhân vật chính”: “Anh em trước đây đều phong nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn là người duyên nhất toàn quân, người “ga lăng” nhất toàn quân đấy. Ông ấy là một người toàn tài mà, sáng tác nhạc hay, chỉ đạo nghệ thuật giỏi mà vẽ tranh cũng tài nữa”!

Như muốn khẳng định thêm lời nói của bác Xuân Cầu, cô Lê Danh Dung - cựu diễn viên múa của Đoàn văn công quân giải phóng Trị Thiên tiếp lời: “Mấy chục đoàn văn công quân đội khi ấy ai cũng yêu quý nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn”.

Còn về phần mình, trao đổi với tôi, ông chỉ tâm niệm: “Cũng thấy mình có một số thành tựu, vài bài hát cũng được đi vào lòng công chúng. Nhưng càng sống lâu trong cuộc đời, tôi càng thấy mình nhỏ bé lắm, chẳng qua cũng chỉ là một hạt muối giữa biển. Đại khái nó cũng chỉ là một hạt muối bé nhỏ mang chút mặn mòi của biển cả, không đến nỗi vô vị".  

Một bài hát trữ tình về Đảng

Khi những người bạn già đã ra về để “trả lại” người nghệ sĩ “toàn tài” cho tôi, nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn bắt đầu kể về bài hát hay nhất về Đảng của ông, cũng là một trong những bài bát hay nhất về Đảng cho đến nay - bài Đảng là cuộc sống của tôi.

Ông kể, ông không thể nhớ bài hát đầu tiên mà ông viết về Đảng là bài nào, càng không nhớ bài hát đầu tiên ấy ông viết vào năm nào, bởi ông đã viết rất nhiều ca khúc về Đảng. “Hầu như lần Đại hội Đảng nào ông cũng có ca khúc về Đảng”  - nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn cho biết.

Hỏi về hoàn cảnh sáng tác bài hát hay nhất về Đảng của ông, ông bảo, đối với một người chép sử hay các nhà báo thì họ hay quan tâm đến hoàn cảnh sáng tác của các ca khúc, chứ đối với một nhạc sĩ như ông thì hầu như chẳng bao giờ nhớ được. Lí do là bởi “cảm xúc để viết bài hát thường đến rất tự nhiên, giống như dòng nước chảy theo vòng tuần hoàn từ khi hạt mưa rơi xuống đổ vào suối vào sông rồi ra biển”, vậy thôi!

Bài Đảng là cuộc sống của tôi được ông viết năm 1976, sau một năm cả nước mừng chiến thắng. Nhưng đồng thời, đó cũng là năm cả nước phải đón nhận nhiều thử thách trong thời kỳ mới… “Bài hát Đảng là cuộc sống của tôi ra đời trong giai đoạn đó. Cảm xúc để viết bài hát đến rất tự nhiên” - nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn tâm sự - "Khi viết về Đảng thì ít khi người ta viết bằng bút pháp trữ tình. Nhưng bài Đảng là cuộc sống của tôi lại là một bài hát trữ tình chứ không phải một bài hùng ca hoành tráng".

“Đảng là cuộc sống của tôi, mãi mãi đi theo người/ Từ thuở còn thơ đời tôi chưa quen sóng gió/ Đảng đã cho tôi lẽ sống niềm tin, giữa biển khơi biết đâu là bờ/ Bầu trời xanh chưa thấy bao giờ…” Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn tâm niệm, đây chính là tâm sự, là tiếng lòng của ông với Đảng, cũng là tiếng lòng của mọi người lúc bấy giờ đối với Đảng. Nó là một cái gì đó thân thuộc, máu mủ, rất tự nhiên. Niềm tâm sự: “Đảng đã cho tôi lẽ sống niềm tin” cũng chính là tâm sự của các thế hệ người Việt Nam. Bởi vậy mà bài hát đã nhanh chóng được phổ biến trong công chúng và tiếp tục sống cho tới ngày nay.

Lam Anh
Thể thao & Văn hóa