"GNX" của Kendrick Lamar: Album rap hay bậc nhất trong năm!

Tuần qua, album bất ngờ của Kendrick Lamar, GNX, đã ra mắt hoành tráng ở ngay No.1 Billboard 200. Đây là lần thứ 5 Lamar đứng đầu BXH, đều là liên tiếp. Theo Luminate, album đạt được 319.000 đơn vị album tương đương tại Mỹ trong tuần kết thúc ngày 28/11, là tuần lớn thứ 6 trong năm nay.

Tuần mở màn của GNX chủ yếu được thúc đẩy bởi hoạt động phát trực tuyến, chiếm tới 285.000 đơn vị (tương đương với 379,72 triệu lượt phát trực tuyến chính thức theo yêu cầu của 12 ca khúc trong album), dễ dàng giúp album ra mắt ở No.1 trên BXH Album được stream hàng đầu.

Thành tích hoành tráng

Hơn thế, đây còn là tuần stream lớn nhất trong năm cho bất kỳ album R&B/hip-hop nào. Tính chung cho tất cả các thể loại, đây là tuần stream lớn thứ 3 trong năm, chỉ sau tuần đầu tiên và tuần thứ 2 của album The Tortured Poets Department thuộc về Taylor Swift (với lần lượt là 891,37 và 428,54 triệu lượt phát).

Còn từ doanh số bán GNX trong tuần đầu là 32.000 đơn vị. Đây là con số khá ấn tượng khi xét tới việc GNX mới chỉ có sẵn dưới dạng tải xuống kỹ thuật số tiêu chuẩn, gồm phiên bản gốc và phiên bản làm sạch lời.

Trước đó, Kendrick Lamar đã dẫn đầu Billboard 200 với Mr. Morale & the Big Steppers (2022), DAMN. (2017), Untitled Unmastered (2016) và To Pimp a Butterfly (2015).

Mới đầu năm nay, anh còn giành được 1 cặp No. 1 trên BXH ca khúc Billboard Hot 100 với bản solo Not Like Us (vào tháng 5) và Like That (vào tháng 4, hát cùng Future và Metro Boomin). Không ca khúc nào trong số này xuất hiện trong GNX.

Là album phòng thu thứ 6 của Lamar, GNX bất ngờ được phát hành vào trưa ngày 22/11 thông qua hãng PGLang và Interscope Records. Tên album được đặt theo mẫu xe GNX của hãng Buick Regal - chính là mẫu mà bố Lamar dùng để đón anh chào đời từ viện về nhà.

Album có sự góp mặt của đông đảo khách mời là AzChike, Dody6, Hitta J3, Peysoh, Roddy Ricch, Siete7x, SZA, Wallie the Sensei, Lefty Gunplay, YoungThreat, Deyra Barrera, Sam Dew và Ink.

Là phần tiếp theo của Mr. Morale & the Big Steppers - vốn nói về mối bất hòa giữa Lamar với Drake - nhưng GNX không có bài hát thù hằn nào mà chủ yếu dành để tôn vinh quê hương Los Angeles của Lamar.

Với chỉ 12 ca khúc, dài hơn 44 phút, GNX là album phòng thu ngắn nhất trong sự nghiệp của Lamar. Hiện, tất cả 12 ca khúc đều lọt thứ hạng cao trên Hot 100, đặc biệt chiếm trọn top 5 với No.1 là đĩa đơn Squabble Up.

Và GNX cũng sẽ là điểm nhấn trong màn biểu diễn của Lamar tại chương trình biểu diễn giữa giờ Super Bowl sắp tới, vào ngày 9/2/2025 ở New Orleans. Anh được công bố là ngôi sao của lễ hội vào ngày 8/9. Đây sẽ là lần thứ 2 Lamar xuất hiện tại chương trình biểu diễn giữa giờ, sau màn biểu diễn hip-hop toàn sao năm 2022 với Dr. Dre dẫn đầu.

Một năm tuyệt vời

Không chỉ thành công thương mại, GNX còn nhận được đánh giá rất tích cực từ phía các nhà phê bình. Điểm Metacritic, dựa trên 17 nguồn uy tín, là 87/100, cho thấy sự hoan nghênh toàn cầu.

Nhiều bài đánh giá coi GNX là chiến thắng cho Lamar sau những cuộc đấu khẩu hip-hop triền miên trong suốt năm 2024. Các nhà phê bình ca ngợi sự tôn vinh của album đối với hip-hop Bờ Tây và khả năng chắt lọc nhiều yếu tố khác nhau để tạo nên 1 bản thu âm gắn kết.

Thậm chí, có người coi đây là album vĩ đại nhất của Lamar từ trước tới nay, xác định vị thế của anh như 1 động lực văn hóa thúc đẩy nhạc hip-hop, 1 trụ cột có tầm nhìn rộng về nhạc của người da màu.

Hiện tại, GNX đã lọt BXH những album hay nhất năm 2024 của nhiều tạp chí uy tín nhất thế giới như Billboard, Rolling Stone, Consequence, Exclaim!, The New York Times, Stereogum…

Tuy nhiên, cũng có những quan điểm trái chiều. Khâu sản xuất của Jack Antonoff dù được khen là mang tới cảm giác "tươi tốt và mở rộng" nhưng cũng bị cho là "quá sạch và nhiều nhạc tổng hợp". Sự tự tôn của Lamar với gốc rễ thì mang tới cảm giác anh đang rút về "vùng an toàn" và do đó, không gây được ấn tượng mạnh.

Nhưng dù thế nào, không ai phủ nhận Kendrick Lamar nằm trong số GOAT (vĩ đại nhất) của năm 2024. Trước anh, mới chỉ có 3 nghệ sĩ khác cùng lúc chiếm trọn top 5 Hot 100 là The Beatles, Taylor Swift và Drake. Mỗi album mới của Lamar luôn được coi là ứng cử hàng đầu của đĩa rap lớn nhất năm, nhưng chưa bao giờ anh đạt được mức đình đám như vậy trên Hot 100.

Cũng thật ấn tượng khi nhiều nghệ sĩ ít tên tuổi ở Bờ Tây như Lefty Gunplay và Dody6 lần đầu lọt Hot 100 nhờ Lamar. Đó là điều khá hiếm trong bối cảnh âm nhạc hiện nay.

Nhưng liệu Lamar có thể đạt được tất cả những thành tích trên nếu không có những tranh cãi ầm ĩ với Drake trước đó? Theo các nhà bình luận Billboard, có lẽ là không. Nhưng đó cũng không phải điều xa lạ trong làng rap. Jay-Z cũng từng đấu khẩu với Nas trong ca khúc Takeover trước khi phát hành album quan trọng là The Blueprint (2011) (dù Nas còn lâu mới đạt tới đẳng cấp thương mại của Drake).

Cuối cùng, liệu đây có phải năm tuyệt vời nhất của 1 rapper trong thập niên này? Chắc chắn rồi, đó không còn là điều phải bàn cãi. Thậm chí, có thể mở rộng ra cả thế kỷ này. Lamar năm 2024 chắc chắn có thể "chung mâm" với những đỉnh cao của rap thế kỷ này như Drake năm 2018, Kanye West năm 2010 - 2011, Wayne năm 2007 và 50 Cent năm 2003.

Có khả năng Lamar sẽ càn quét giải Grammy 2025 trước khi bắt đầu chuyến lưu diễn sân vận động. Rất đáng mong chờ!