J.K. Rowling không cần hào quang của Harry Potter

(lienminhbng.org) - Định kiến khiến tất cả chúng ta mệt mỏi, kể cả khi bạn là J.K. Rowling – cây bút có hàng triệu độc giả trung thành. Nữ văn sĩ Anh xuất bản cuốn tiểu thuyết trinh thám The Cuckoo’s Calling hồi tháng 4 với bút danh Robert Galbraith, nghe như một nhà văn nam thực thụ.

Một sự thực thú vị khác là bản thân bút danh J.K.Rowling nghe cũng rất nam tính. Nữ nhà văn cố tình làm như vậy để độc giả không vì định kiến mà đánh giá thấp bà - một tác giả nữ viết truyện kỳ ảo - ngay từ khi mới gia nhập làng văn. Tên thật của bà là Joanne.

Còn khi đã nổi tiếng, trở thành cái tên quen thuộc với nhiều thế hệ thiếu nhi và thiếu niên mê văn học kỳ ảo, Rowling lại đối mặt với một thứ định kiến khác: người ta cho rằng văn của bà chỉ là thứ văn giải trí, bà đơn thuần là một tác giả bán chạy, viết lách không quá tệ nhưng cũng chẳng ăn ai. 

Trong khi Rowling khá lặng lẽ vài tháng qua thì cuốn tiểu thuyết trinh thám hình sự The Cuckoo’s Calling (tạm dịch: Tiếng gọi của cúc cu) lên kệ sách từ hồi tháng 4, ký một bút danh lạ hoắc - Robert Galbraith và bất ngờ bán chạy ở Anh. Một tác giả thực sự mới chăng?

Cuốn sách dày 459 trang, được nhà phê bình của tờ Sunday Times khen ngợi là “tiểu thuyết hình sự kinh điển”, mang phong cách trộn lẫn của P.D.James và Ruth Rendell - hai nhà văn nữ nối tiếng của Anh chuyên về thể loại hình sự tội ác.

Cốt truyện của The Cuckoo’s Calling xoay quanh cái chết của người mẫu nữ tai tiếng Lula Landry khi cô ngã từ một ban-công phủ đầy tuyết ở khu Mayfair của London. Người thân của cô đã gọi cho Cormoran Strike, một cựu binh bị thương tật và hiện là thám tử tư, đến điều tra cái chết.

Lula vốn được bạn bè đặt cho biệt danh là “the Cuckoo” - chim cúc cu, và đó cũng chính là “Cuckoo” được nhắc đến trong tên sách. Nghi vấn đặt ra là cô gái tự tử hay không. Cảnh sát đã vội vàng đi đến kết luận “có”, nhưng thám tử Strike không chấp nhận kết luận đó. Vụ án cuốn anh vào thế giới của những người đẹp triệu phú, các chàng người tình là ngôi sao nhạc rock và những nhà thiết kế thời trang tuyệt vọng. Cuốn sách là một góc nhìn khác về nghề thám tử và những người giàu có, nổi tiếng.

Kể từ khi lên kệ và gây chú ý, cuốn sách đã khiến người đọc và giới xuất bản đoán già đoán non về nhân thân tác giả bí ẩn của nó, người mà từ đầu đến cuối chỉ “trưng” ra mỗi cái tên Robert Galbraith chứ chưa hề xuất hiện.

Các nhà phê bình nhận xét The Cuckoo’s Calling là “một tiểu thuyết đầu tay rất khá” và ngạc nhiên khi một nhà văn nam lại có thể mô tả trang phục phụ nữ đầy tỉ mỉ và am hiểu như “Galbraith”. Cuốn sách cũng được khen là “thấm đẫm bầu không khí London” khi tác giả đặt nhân vật trong những không gian quen thuộc của thành phố này: khu Mayfair ngột ngạt, các quán rượu nhỏ ở khu East End hay khu Soho nhộn nhịp.

Các trang báo về văn học uy tín đều khen The Cuckoo’s Calling, Publisher’s Weekly gọi đây là “sự khởi đầu của một ngôi sao” còn Library Journal trao cho cuốn sách danh hiệu “Tác phẩm đầu tay của tháng” ở thể loại truyện trinh thám. Trên trang Goodreads, độc giả phản hồi rất tích cực qua các bài bình luận ngắn.

Bìa tiểu thuyết trinh thám The Cuckoo's Calling.

Những “manh mối” dẫn đến Rowling

Bí mật không tồn tại lâu như Rowling mong muốn. Các báo Anh nhanh chóng phát hiện ra rằng Robert Galbraith và J.K.Rowling có chung nhà xuất bản (Little, Brown) và biên tập viên David Shelley - một người rất uy tín.

Tháng 4/2013, cuốn The Cuckoo’s Calling của “tác giả mới” Robert Galbraith được NXB Little, Brown ấn hành. Hài hước là NXB vô tư cung cấp thông tin giả về tiểu sử của Galbraith để đánh lạc hướng. Cụ thể như sau: “Robert Galbraith đã kết hôn và có 2 con trai. Sau nhiều năm phục vụ trong Quân cảnh Hoàng gia, ông rời quân đội năm 2003 và kể từ đó làm việc trong ngành an ninh dân sự. Ý tưởng về nhân vật chính Cormoran Strike đến trực tiếp từ kinh nghiệm của tác giả và những người đồng đội trong quân đội của ông, những người đã trở về với cuộc sống đời thường. Robert Galbraith là một bút danh (tức không phải tên thật)”.

Đến tháng 7, “cựu binh Galbraith” được xác định không ai khác chính là Rowling.

Sau đó, các báo lật tìm những “manh mối” của “vụ án”. Họ nhận ra rằng, lâu nay Rowling đã để lộ nhiều thông tin cho thấy cuốn sách mới nhất của bà sẽ là truyện trinh thám.

Tờ CBS News năm 2007 từng dẫn lời kể của nhà văn Ian Rankin về việc vợ ông trông thấy Rowling ngồi viết truyện trinh thám trong một quán cà phê. Sau đó, chính Rankin rút lại lời nói, bảo rằng đó chỉ là một câu chuyện đùa, có lẽ để giữ bí mật cho Rowling, nhưng tin đồn vẫn lan ra, không thể ngăn chặn.

Vào năm 2012, tờ The Guardian dẫn nguồn tin và suy luận riêng để quả quyết cuốn sách mới của Rowling chắc chắn là một tiểu thuyết trinh thám. Tờ báo cũng nhấn mạnh niềm yêu thích của nữ văn sĩ đối với thể loại này và lòng hâm mộ của bà với nhà văn Dorothy L.Sayers - người mà Rowling gọi là “nữ hoàng của văn học trinh thám”.

Khoảng trống tự do ngắn ngủi của Rowling

Khi được hỏi về cảm tưởng khi lộ bí mật, nữ nhà văn nói với Sunday Times: “Tôi đã mong là có thể giữ bí mật lâu hơn một chút bởi sáng tác với cái tên Robert Galbraith là một sự giải phóng đối với tôi. Thật tuyệt vời khi viết mà không phải chịu áp lực từ niềm mong đợi quá lớn của độc giả. Nhận phản hồi cho một bút danh khác cũng là một niềm vui thuần khiết”.

Nuối tiếc là phản ứng dễ hiểu ở Rowling, khi bà tìm đến “Robert Galbraith” để có tìm kiếm tự do trong sáng tạo. Nhưng, một khía cạnh nào đó, có thể nữ tác giả cũng mỉm cười mãn nguyện, vì ít nhất bà cũng khẳng định được khả năng của mình mà không cần đeo mác “tác giả của Harry Potter nổi tiếng”.

Năm ngoái, The Casual Vacancy (Khoảng trống) - tiểu thuyết dành cho người lớn đầu tiên của Rowing, khi ra mắt cũng bán chạy (khoảng 1 triệu bản). Nhưng giới phê bình có phản ứng khá phức tạp, người khen kẻ chê, còn những ai chưa đọc thì nhất nhất nghĩ rằng thành công đó là nhờ sức lan tỏa chưa dứt của bộ truyện Harry Potter.

Đến cả J.K.Rowling, được hâm mộ đến thế, cũng khốn khổ vì định kiến.

Mi Ly
Thể thao & Văn hóa Cuối tuần