Khám phá sự xa hoa của Đế quốc Mogul trong lịch sử

Mogul là một đế quốc Hồi giáo, dù đã giải thể từ lâu, nhưng dấu ấn từ nghệ thuật và kiến trúc vẫn rất đặc biệt. Hai khía cạnh này cũng là điểm nhấn của cuộc triển lãm mới về đế quốc hùng mạnh một thời này.

Cụ thể, triển lãm mang tên The Great Mughals: Art, Architecture And Opulence, diễn ra từ ngày 9/11/2024 đến ngày 5/5/2025, tại Bảo tàng Victoria và Albert ở London, Anh. Triển lãm sẽ giới thiệu những thành tựu nghệ thuật to lớn về "thời kỳ hoàng kim" của Đế quốc Mogul.

Những di sản được công nhận

Đế quốc Mogul là một trong những đế quốc đầu tiên và lớn nhất ở Nam Á, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử thế giới. Với sự thịnh vượng và sự suy tàn, đế chế này đã chứng kiến những thăng trầm, những màn đấu trí và quyền lực đầy màu sắc. Tuy đã trải qua những giai đoạn suy tàn và giảm sút, Đế quốc Mogul vẫn là một biểu tượng của sự đa dạng và hùng mạnh trong lịch sử châu Á, là một phần không thể thiếu của thế giới trung đại.

Bắt đầu từ năm 1526, dưới sự lãnh đạo của Babur, một thủ lĩnh người Timurid, Đế quốc Mogul đã nhanh chóng mở rộng vùng đất của mình khi càn quét các đồng bằng Bắc Ấn Độ. Đế chế này tồn tại cho đến năm 1720, ngay sau khi Hoàng đế Aurangzeb cuối cùng băng hà. Sau đó, đế chế bị thu hẹp lại thành khu vực trong và xung quanh Old Delhi vào năm 1760 và chính thức bị Raj thuộc Anh giải thể vào năm 1857.

Mặc dù Đế chế Mogul được tạo ra và duy trì bằng chiến tranh quân sự, nhưng nó không đàn áp mạnh mẽ các nền văn hóa và dân tộc mà nó cai trị. Sự hòa bình được đế chế duy trì phần lớn ở thế kỷ 17 là một yếu tố trong sự bành trướng kinh tế, từ đó có sự tiêu dùng phô trương hơn trong giới tinh hoa Mogul, dẫn đến sự bảo trợ lớn cho hội họa, các hình thức văn học, hàng dệt may và kiến trúc.

Trong số các Di sản thế giới của Mogul được UNESCO công nhận ở Nam Á có: Pháo đài Agra, Fatehpur Sikri, Pháo đài Đỏ, Lăng mộ Humayun, Pháo đài Lahore, Vườn Shalamar và đặc biệt là Đền Taj Mahal - được mô tả là "viên ngọc của nghệ thuật Hồi giáo ở Ấn Độ và là một trong những kiệt tác được ngưỡng mộ trên toàn thế giới".

Những thời kỳ hoàng kim nhất

Trải dài qua ba phần, được trình bày theo trình tự thời gian, triển lãm tập trung vào các triều đại của Hoàng đế Akbar (trị vì 1556 - 1605), Jahangir (1605 - 1627) và Shah Jahan (1628 - 1658), đặc biệt tập trung vào nghề thủ công, nghệ thuật và sản phẩm sáng tạo của triều đình. Hơn 200 hiện vật sẽ được trưng bày, bao gồm các bức tranh hiếm khi được trưng bày, bản thảo minh họa, thảm màu rực rỡ và hàng dệt may tinh xảo, cũng như các tác phẩm kiến trúc, đồ đựng làm bằng xà cừ, pha lê đá, ngọc bích và kim loại quý.

Trong đó, nổi bật tại triển lãm là một chiếc bình đựng rượu độc đáo được chế tác từ ngọc bích nephrit trắng, được làm cho Shah Jahan vào năm 1657, có hình đầu một con cừu đực và khắc tước hiệu của ông, một trong những đồ vật tinh xảo nhất còn sót lại từ triều đình Mogul. Hoặc một con dao găm bằng vàng và vỏ kiếm được đính hơn hai nghìn viên hồng ngọc, ngọc lục bảo và kim cương.

Ngoài ra, đáng kể đến là 4 tập sách hiếm từ Hamza Nama - một tác phẩm kinh điển trong văn học Ba Tư và là một phần quan trọng của văn học thế giới. Tác phẩm này đã có ảnh hưởng lớn đến văn hóa và nghệ thuật châu Á, và được biết đến với cốt truyện phức tạp, những trận chiến hùng tráng, và những giá trị về lòng dũng cảm và tinh thần anh hùng.

Triển lãm The Great Mughals: Art, Architecture And Opulence còn xem xét nghệ thuật lai ghép phi thường được tạo ra trong các xưởng chế tác của hoàng gia bởi các nghệ sĩ và thợ thủ công Iran và Hindustani làm việc tại triều đình nói tiếng Ba Tư và tạo ra các tác phẩm có chất lượng vô song.

Triển lãm cũng khám phá ảnh hưởng của nghệ thuật châu Âu đối với các xưởng chế tác, được các nhà truyền giáo Cơ đốc, đại sứ nước ngoài và thương gia giới thiệu đến triều đình.

Chưa hết, lần đầu tiên tấm thảm Ames (khoảng năm 1590 - 1600) được trưng bày tại Anh quốc, được mượn từ Bảo tàng Mỹ thuật, Boston (Mỹ). Tấm thảm này được dệt tại các cơ sở hoàng gia, thể hiện sự liên kết của nghệ thuật tại triều đình Mogul. Hoạ tiết của nó được lấy cảm hứng từ miniature art (nghệ thuật vi tế) được kết hợp với viền theo phong cách đặc trưng của Iran.

Giám tuyển của triển lãm Susan Stronge cho biết: "Đây là triển lãm đầu tiên tiết lộ nghệ thuật và văn hóa quốc tế của triều đình Mogul. Các nghệ sĩ Hindustan, các bậc thầy Iran và một số người châu Âu đã cùng nhau tham gia các xưởng chế tác của đế quốc để tạo ra một loại hình nghệ thuật mới, lai ghép. Chúng tôi rất vui mừng được trưng bày một số tác phẩm tuyệt vời nhất của họ, nhiều tác phẩm trong số đó chưa từng được triển lãm trước đây".