(TT&VH) - Tôi lên Đồng Văn lần đầu vào tháng 9 năm 1973. Những năm ấy Ủy ban huyện đóng ở Phó Bảng. Dưới lòng thung bên đường vào phố huyện có trại nhân giống su hào, cải bắp.
1. Ở nơi có độ lạnh thứ nhì cao nguyên này su hào và cải bắp mới trổ hoa cho hạt giống. Trong trại còn có cả vườn tam thất. Những luống tam thất chìm trong ánh sáng lờ nhờ do bị lợp kín bằng những chùm lá sa mu. Giám đốc vườn ươm tên là Phú uống rượu như thụi, đãi tôi món thịt bò xào xuyên khung (tên một vị thuốc nam) thơm lừng. Anh bảo: xuyên khung ở đây hợp đất nên tốt lắm, nhưng khốn nỗi nhà nước thu mua bập bõm nên dân chán ngấy. Trước đây mấy năm, đầu mùa vận động trồng, bà con khấp khởi mừng, hối hả chăm bón nhưng rồi cuối mùa xuyên khung tốt nhất cũng không được cửa hàng thu mua chào đón, lại thông báo không có kế hoạch thu mua nữa. Hỏi tại sao thì không ai trả lời, dân Mông nói cán bộ nó gẫy lưỡi rồi nên không nói được nữa, mặc dù cái tài nhất của cán bộ là nói. Năm ấy xuyên khung thồ từ bản lên cửa hàng thu mua huyện không bán được. Cuối cùng biết chờ vô ích, dân ném thối đầy đường. Họ bảo nhau kế hoạch gì thì cũng chẳng thoát khỏi cách dựa vào đá mà kiếm ăn. Vẫn chỉ là cậy kẽ đá thả hạt ngô, hạt đỗ tuơng như bao đời người Mông vẫn làm là chắc nhất.
2. Ông Chu Bá Nam, anh nhà văn Đỗ Chu từng du học ở Đông Âu là kĩ sư hóa. Mấy chục năm trước ông đã lăn lóc trên cao nguyên Đồng văn nghiên cứu việc chiết xuất tinh dầu cây bạc hà, loài cây mọc dại đầy trên cao nguyên. Ông đã thành công. Dự án cấp nhà nước đầu tư cả đống tiền nhưng rồi chẳng ai ngó đến dù công trình được đánh giá cao. Cho dù loại dầu này có giá trị thương phẩm cao cũng chẳng thấy ai màng.
Mới đây gặp ở Đà Lạt, ông Chu Bá Nam vẫn bần thần về cái công trình khoa học có ý nghĩa cho một vùng đất để cải thiện đời sống người dân đã bị vứt bỏ mà chẳng biết trách ai. Giá trị hoa bạc hà trên cao nguyên bây giờ lại ăn ghẹ theo loài ong. Hôm nay lên cao nguyên, mật ong hoa bạc hà được quảng cáo là đặc sản dành cho những toán du lịch nhỏ lẻ.
Chuyện của ông Nam thực ra không phải là ví dụ đơn lẻ. Người ta có thể bỏ cả mươi triệu đô la cho một cuộc chơi phù phiếm, nhưng chỉ phần nhỏ trong số đó để khai thác kinh tế lại bị thờ ơ. Đó là những câu hỏi mà người cần nghe lại luôn bỏ đi máy trợ thính. Cho nên cao nguyên mãi chỉ dừng lại ở những tiềm năng.
3. Tôi đã cả chục lần lên cao nguyên, chỉ biết mê mẩn với đá đủ loại. Quẩn quanh chụp ảnh đá, những người chơi non bộ nằm mơ cũng không nghĩ ra vẻ đẹp lạ lùng đến thế.
Trước cửa ngõ Vần Chải, dưới nắng ong vàng và chập trùng đá, trồi lên bơi trong bạt ngàn tím ngát hoa cứt lợn. Chị Bình, con gái cựu đại sứ Nguyễn Trọng Vĩnh bảo dân dã gọi thế, nhưng loài hoa này có cái tên rất hay đấy, nó là “phương thảo”. Tôi giật mình nhớ lại bài thơ tứ tuyệt trên bộ tứ bình phong cảnh: “Xuân du phương thảo địa/ Hạ thưởng lục hà trì/ Thu ẩm hoàng hoa tửu/ Đông ngâm bạch tuyết thi”. Từ “phương thảo” lâu nay chỉ được giải thích đó là mùa xuân đi chơi ở vùng cỏ non. Phương thảo là loài dược thảo trên núi, còn sen ở ao - là chỗ trũng, đối nhau chan chát mà không nhận ra. Lại một lần để biết đúng tên một loài cây tôi phải lên đến Đồng Văn.
4. Mùng 4 tháng Mười năm nay, cao nguyên đá Đồng văn – Mèo Vạc (Hà Giang) trở thành Công viên địa chất toàn cầu. Có ý kiến đóng đinh rằng danh hiệu ấy không chỉ giúp Việt Nam có thêm một di sản mang tầm thế giới mà còn là cơ hội giúp người dân nơi địa đầu Tổ quốc có cơ hội thoát nghèo. Liệu có dễ thế không, chỉ sau một sự công nhận? Lúc nào cũng chỉ là cơ hội. Tôi vẫn nghi ngờ về điều đó.
5. Đứng dưới chân cột cờ Lũng Cú lộng gió, tôi đọc được dòng ghi chú hình ảnh một côn trùng nhỏ như con muỗi có hình cánh phượng: “Vị trí có hóa thạch bọ ba thùy của công viên địa chất - kiểu di sản cổ sinh - tọa độ….”
Tôi nhìn phiến đá có dấu vết con bọ, đó là những phiến đá nhiều lớp xếp như chồng vở cũ nát chẳng có gì đáng để ý. Thì ra những giá trị của cao nguyên không chỉ nằm ở những khối đá cảnh đẹp tuyệt vời, mà còn ở lớp đá non mỏng manh dễ vỡ. Nếu không có chỉ dẫn của các nhà khoa học thì một lần nữa tôi lại mắc một sai lầm chết người.
Cao nguyên đá quá huyền bí. Đi bao nhiêu lần mà chỉ mới cảm nhận được tí bề ngoài. Còn sau nó, con người cao nguyên và những giá trị thầm kín khác, với tôi vẫn là khoảng trống mênh mông.
Xem trực tiếp bóng đá Argentina vs Canada, vòng bán kết Copa America 2024 (07h00, 10/7) – Xem bóng đá trực tuyến trận Argentina vs Canada thuộc vòng bán kết Copa America 2024 trên K+Sport1, VTC1.
Khi Gareth Southgate nhảy múa trước các CĐV Anh ăn mừng chiến thắng trong loạt sút luân lưu thứ ba dưới thời ông và lần thứ ba lọt vào bán kết sau 4 giải đấu lớn, có lẽ ông hiểu rằng sau những tuần đau đớn với cơn mưa chỉ trích về những màn trình diễn không thuyết phục của họ đã không còn quan trọng.
Hà Nội FC đã không còn hấp dẫn với HLV Daiki Iwamasa sau khi nhà cầm quân người Nhật Bản quyết định không gia hạn hợp đồng, bởi HLV Iwamasa mong muốn thể hiện ở môi trường đẳng cấp hơn V-League.
Nhà đương kim vô địch TP.HCM 1 đã tạo cách biệt 5 điểm với các đội bám đuổi sau vòng 9 giải bóng đá nữ VĐQG – Cúp Thái Sơn Bắc 2024 nhưng chừng đó là chưa đủ để các đối thủ như Hà Nội 1, Thái Nguyên T&T hay Than khoáng sản Việt Nam sớm từ bỏ cuộc đua tới chức vô địch mùa này.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 9/7, rạng sáng 10/7 - lienminhbng.org cập nhật nhanh và chính xác nhất lịch thi đấu và trực tiếp EURO 2024, Copa America 2024.
Xem trực tiếp bóng đá VTV5 VTV6: Tây Ban Nha vs Pháp, bán kết EURO 2024 – lienminhbng.org cập nhật link xem trực tuyến trận Tây Ban Nha vs Pháp diễn ra lúc 02h00 ngày 10/7.
Ngoài sự trái ngược về phong cách chơi bóng, cuộc đọ sức giữa Pháp với Tây Ban Nha được chú ý bởi những cuộc đối đầu rất thú vị ở từng vị trí trên sân.
Mối nguy hiểm đe dọa khung thành Pháp có thể đến từ bất cứ cầu thủ nào trong đội hình Tây Ban Nha, tiền vệ Fofana nhận định trước trận bán kết EURO 2024.
Xem trực tiếp bóng đá Tây Ban Nha vs Pháp, vòng bán kết EURO 2024 (02h00 ngày 10/7) – Xem bóng đá trực tuyến trận Tây Ban Nha vs Pháp thuộc vòng bán kết EURO 2024 trên VTV3, TV360.
Một đội tấn công nhiều nhất là Tây Ban Nha, một đội thực dụng nhất là Pháp, một đội có HLV bị chỉ trích nhiều nhất là Anh, và một đội bị nghi ngờ nhiều nhất là Hà Lan, đã có mặt ở bán kết EURO 2024.
Hưởng ứng Lễ hội Vì hòa bình tỉnh Quảng Trị năm 2024, ngày 7/7, UBND huyện Triệu Phong phối hợp gia đình họa sĩ Lê Bá Đảng tổ chức triển lãm tác phẩm mỹ thuật với chủ đề "Khát vọng hòa bình" tại làng Bích La Đông, xã Triệu Thành.
Kịch mục mới của sân khấu Thiên Đăng là "Những con ma nhà hát" (đạo diễn: NSƯT Thành Lộc) với kịch bản mà Lê Hoàng đã viết hơn 20 năm trước. Suất diễn kế tiếp của vở vào lúc 19h30 ngày 11/7.
Ngày 28/6 vừa qua, Đài Truyền hình TP.HCM (HTV) đã phát sóng vở hài kịch "Đu theo trái bóng" (kịch bản - đạo diễn: Hoàng Duẩn), ngay khi EURO 2024 bước vào giai đoạn nóng bỏng.