(TT&VH) - Với hơn 10 ngàn lọ gốm có niên đại khoảng một đến vài trăm năm, gom góp được từ những cuộc đập nhà cổ, nhà xưa ở tỉnh Ninh Thuận, có thể đánh giá bộ sưu tập của họa sĩ Phan Trọng Văn là kỳ lạ và đồ sộ, vì ít có ai để tâm đến các lọ gốm bình thường này.
10 năm 10 ngàn lọ
Họa sĩ Phan Trọng Văn hiện là chuyên viên của Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, nên trong cách nhìn của anh, có những điểm khác biệt.
Trong khoảng 10 năm qua, cứ mỗi khi ở quê có ai phải phá bỏ nhà rường, thì anh lại đến xin hoặc mua rẻ các lọ gốm - vốn dùng thay gạch để xây dựng vách tường - vì nếu không thì người ta cũng đập bỏ đi. Đến nay Phan Trọng Văn đã gom được hơn 10 ngàn lọ, và công việc vẫn đang tiếp diễn, vì đây được xem là “giai đoạn cuối” của việc đập bỏ nhà xưa ở Ninh Thuận, trong khi người dân thì chẳng mấy “xót xa” với những cái lọ này. “Người ta đập nhà, tôi sưu tập lọ gốm”, đấy là phát biểu và cũng là “tôn chỉ” sưu tập lọ gốm của Phan Trọng Văn.
Họa sĩ Phan Trọng Văn bên các lọ gốm
Sinh ra và lớn lên tại làng Thuận Hòa (Phước Thuận, Ninh Phước, Ninh Thuận) - cùng huyện với làng gốm Bàu Trúc nổi tiếng của người Chăm, Phan Trọng Văn nói rằng không hiểu vì sao từ Bình Định vào đến Phan Rang, Phan Thiết... ở hơn 100 năm trước, người ta lại hay lấy lọ gốm thay cho gạch để xây nhà, trong khi xây gạch thì thuận tiện hơn.
Nhà nghiên cứu văn hóa Huỳnh Ngọc Trảng khi tiếp xúc với những lọ gốm này, có nhận xét ban đầu: “Các lọ gốm thủ công này có một diện mạo giống nhau, nhưng kích cỡ thì không bằng nhau, lại có hoa văn và những cái mấu trên miệng để có thể cột dây lạt, rất giống với các hũ đựng mắm cá cơm ở miền Trung. Những năm 1990, trong một khai quật ở sông Đồng Nai có thấy những lọ gốm này, giả thiết cho rằng chiếc thuyền chở những lọ gốm vào miền Nam để đựng đường thốt nốt (?). Nên mục đích ban đầu của nó chắc không phải làm ra để thay thế gạch xây dựng, mà là đồ gia dụng. Quan sát kỹ những vách nhà, có thể thấy những lọ gốm thuộc “hàng dạt”, không đạt chất lượng, nên người dân tận dụng để xây dựng; như ở Lái Thiêu cũng vậy, những đồ gốm bị hư do nung nấu, cũng được tận dụng xây hàng rào, vách nhà”.
Khoảng 10 ngàn lọ gốm thì không nhiều so với một giai đoạn gốm trong lịch sử, hay so với một lò gốm hiện nay, nhưng nếu nhìn từ góc độ cá nhân, thì con số này cũng thuộc diện kỷ lục của Việt Nam.
Lọ gốm nằm trong vách của một nhà rường
Muốn tặng một phần cho bảo tàng
Người dân ở Ninh Thuận gọi những lọ gốm này là “ống ghè”, chúng thường chỉ cao 20cm, miệng rộng 12cm, nhưng cũng có lọ cao 12cm hoặc 20cm. Hiện nay tại Ninh Thuận và các tỉnh lân cận, các lọ gốm này không còn được sản xuất nữa. Các bảo tàng ở Việt Nam, ví dụ như Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM cũng có sưu tập, nhưng số lượng rất ít, chỉ khoảng vài chục lọ.
Họa sĩ Phan Trọng Văn nói rằng anh thấy xót mà sưu tập vậy thôi, chứ đây là công việc nằm ngoài khả năng về kinh phí và hiểu biết của bản thân. Hiện những lọ gốm này được anh chất đống ở quê, chưa biết phải xử lý thế nào. Anh nói mình rất cần sự tiếp sức của những nhà nghiên cứu và nhà sưu tập, để có thể làm một hồ sơ, hay tìm chỗ trưng bày bài bản hơn.
Theo Phan Trọng Văn, Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Ninh Thuận sắp khánh thành, anh nói sẽ tuyển lựa ra vài trăm lọ gốm tiêu biểu để trao tặng. “Tôi không biết thủ tục của việc tặng lọ gốm này thế nào, nhưng ước muốn của tôi là gốm của Ninh Thuận nên được lưu trữ, trưng bày, giới thiệu ở Ninh Thuận. Giá trị và ý nghĩa nghệ thuật của các lọ gốm thế nào thì còn cần phải có thời gian nghiên cứu, nhưng lưu giữ là việc cần thiết, vì nếu không, sau này có kết quả nghiên cứu rồi, chẳng còn đủ để mà trưng bày nữa”, Phan Trọng Văn nói.
Nhà sưu tập bất đắc dĩ này cũng cho biết rằng anh sẵn sàng chia cái ngôi vị “ông vua ống ghè” với bất kì ai, miễn người ấy có ý định lưu giữ và giới thiệu những lọ gốm đã thuộc về ký ức. Phan Trọng Văn nói thêm, xét về mặt kiến trúc, những nhà rường xây vôi với lọ gốm cũng đã có tuổi thọ hơn 100 năm, nghĩa là sức bền vật liệu của loại này khá tốt, cũng nên có một nghiên cứu chuyên sâu và bài bản hơn. Sau này có điều kiện, anh nói rằng mình muốn cất một cái nhà rường từ những vật liệu đã sưu tập được ở quê nhà, đặc biệt là vách tường thì sẽ xây bằng lọ gốm xưa nhưng để lộ thiên, như một nét riêng của kiến trúc ở mấy tỉnh Nam Trung bộ.
Trung vệ Gabriel Magalhaes đã trở thành người hùng của Arsenal với bàn thắng duy nhất mang về chiến thắng trước Tottenham ở trận derby Bắc London tối 15/9.
Ở trận đấu mở màn mùa giải mới, CLB Hải Phòng được chơi trên sân nhà Lạch Tray trong cuộc tiếp đón CAHN. Thế nhưng, đội bóng thành phố hoa phượng đỏ đã phải chật vật để tìm kiếm 1 điểm.
Thanh Thúy tiếp tục được HLV Kuzeyboru trao cơ hội thi đấu ở trận giao hữu với CLB Aras Kargo nhưng chỉ khoảng 15 phút. 4T đã có điểm số lịch sử và sở hữu thống kê cực ấn tượng.
XSDT 16/9 - Xổ số Đồng Tháp được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Đồng Tháp, quay thưởng trực tiếp vào 16h10 thứ Hai hàng tuần. Kết quả xổ số hôm nay cập nhật nhanh nhất trên lienminhbng.org.
XSHCM 16/9: Được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Thành phố Hồ Chí Minh, quay thưởng vào lúc 16h10 thứ Hai và thứ Bảy hàng tuần. Kết quả XSMN cập nhật nhanh nhất trên lienminhbng.org.
XSCM 16/9: Xổ số Cà Mau được phát hành bởi Công ty xổ số kiến thiết Cà Mau, quay thưởng vào lúc 16h10 thứ Hai hàng tuần. Kết quả xổ số hôm nay cập nhật nhanh nhất trên lienminhbng.org
XSMN 16/9: Xổ số miền Nam ngày 16/9/2024 gồm các tỉnh Cà Mau, Hồ Chí Minh và Đồng Tháp. Theo dõi kết quả XSMN hôm nay thứ Hai ngày 16/9 trên lienminhbng.org.
Link xem trực tiếp bóng đá V-League hôm nay. Cập nhật các link xem trực tiếp các trận đấu Quảng Nam vs HAGL, SLNA vs Đà Nẵng, Hải Phòng vs CAHN và TPHCM vs Viettel thuộc vòng 1 V-League.
Chiến thắng 2-0 (21-15, 22-20) trước Kaoru Sugiyama không chỉ giúp Thùy Linh lần thứ 3 liên tiếp vô địch Việt Nam Open, mà còn mang về cho cô bộn tiền thưởng.
Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), đến 17 giờ 30 phút ngày 15/9, bão số 3 và hoàn lưu bão đã khiến 330 người chết, mất tích (292 người chết, 38 người mất tích).
Tay vợt số 1 Việt Nam đã trải qua trận chung kết kịch tính trước hạt giống số 8 người Nhật Bản Kaoru Sugiyama chiều 15/9 để lần thứ 3 giữ Cúp vô địch ở lại sân nhà. Thuỳ Linh chỉ kém Tiến Minh một danh hiệu vô địch giải này, qua đó nhận hơn 200 triệu đồng tiền thưởng.
Link xem trực tiếp Trần Thị Thanh Thúy thi đấu ở châu Âu: Kuzeyboru vs Aras Kargo SK (17h00 hôm nay), giao hữu bóng chuyền- lienminhbng.org cập nhật các link trực tiếp Kuzeyboru vs Aras Kargo SK thuộc giải giao hữu bóng chuyền diễn ra ngày hôm nay.
XSMB 15/9: Kết quả Xổ số miền Bắc hôm nay thứ Năm ngày 15/9/2024 quay thưởng lúc 16h10 được trực tiếp cập nhật nhanh nhất, chính xác nhất trên lienminhbng.org.
Tin nóng thể thao tối 15/9: Bích Tuyền và Trần Thị Thanh Thúy được trang bóng chuyền thế giới vinh danh, ĐT cờ vua Việt Nam xếp trên 184 ĐT ở Olympiad 2024...