Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: Và lửa và đất đá và củi rác…

...Vâng, có lẽ biết trước thế, nên nhà thơ Nguyễn Quang Thiều mới từng viết khi định nghĩa thi nhân: Không là ma quỷ không là thánh thần/ Cháy ngọn lửa rực rỡ nhưng không giấu đất đá và củi rác phía dưới… (Nhà thơ (2))

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều.

“Con đường của cái chết đẹp…”

Lần đầu tiên tôi gặp Nguyễn Quang Thiều là vào năm 2006, khi ấy ông đang đảm nhận vai trò MC trong loạt chương trình trình diễn thơ do Hội đồng Anh tổ chức. Giọng ấm truyền cảm, dẫn dắt người tham dự vào câu chuyện thơ của mỗi nữ thi nhân. Tôi trò chuyện/phỏng vấn nhà thơ về… trình diễn thơ. Dù ông khéo léo ẩn mình khi không phải là nhân vật chính của đêm đó, nhưng giữa những nữ thi sĩ: Nguyễn Thúy Hằng, Vi Thùy Linh, Dạ Thảo Phương… ông vẫn vô cùng nổi bật với vóc dáng… đại gia (thơ).

Không từ chối, “vì em xinh đẹp”, ông đã tặng tôi một bài phỏng vấn thú vị. Nickname mà ông đặt cho tôi, và sau này vẫn quen miệng là: “Em xinh đẹp, vì em anh sẽ…”, e hơi dài, nhưng đó luôn là câu mở đầu nhiều chuyện trò nghiêm chỉnh lẫn tếu táo của nhà thơ, mà sau mỗi lần phấn chấn, tôi chợt ngắt giữa chừng khi chợt hiểu lời ngọt ngào ấy không chỉ với riêng tôi, mà với nhiều nữ nhân (mà ông cho là) khả ái khác, thậm chí hơn nữa: Nàng thức dậy như hoa đang mở cánh buổi sớm/ Cặp đùi nàng trắng như thác đổ từ trời/ Vú nàng lóa sáng và môi nàng được nung nóng… (Hoa hồng).

Yêu thích cái đẹp, cảm nhận cái đẹp, khen cái đẹp thẳng thắn và thành thực, thế nên quanh Nguyễn Quang Thiều là sự đẹp (dán mác “made in Thiều”). Nhà ông nơi làng Chùa đẹp, người vợ đẹp, những tình bạn đẹp, ngôn ngữ thơ/văn đẹp, tranh mà ông vẽ màu sắc, bố cục, ý tưởng đẹp (kiểu thi phẩm), tờ báo mà ông làm chủ bút cũng phải design đẹp, ô tô đẹp, và (tốt nhất vẫn nên) những bạn gái (đồng nghiệp cũng như đối tác làm việc) đẹp… Đằng sau tất cả, tận cùng bên trong tâm hồn thơ, là nỗi yếu đuối trước cái đẹp, đến cái chết cũng cần lấp lánh vẻ đẹp: Con đường của cái chết đẹp không bao giờ đánh lừa hướng đi của bóng tối/ nhịp chuyển động của cô đơn về ký ức hoang tàn. (Nhịp điệu châu thổ mới).

Tập thơ Châu Thổ.

Trí tuệ mẫn cảm của Người thơ

Nhà văn Nguyễn Việt Hà từng nói về nhà thơ Nguyễn Quang Thiều: “Tay thi sĩ có râu ria “thủy hử” đấy, đặc biệt mến những người tu hành”. Và quả thực, thơ Nguyễn Quang Thiều dành chỗ chứa không nhỏ cho đạo. Gần đây, qua bài trò chuyện cùng Đức Pháp Vương Gyalwang Drukpa đời thứ XII - Hãy chuyển hóa oán hận thành yêu thương!  mới thấy rõ sự kính đạo của ông: “Có một hiện thực làm cho chính bản thân tôi, một hiện hữu trước Ngài, cũng cảm thấy lúng túng khi phải đối diện. (…). Chúng sinh phải đợi chờ đến bao giờ cho sự đổi thay của thế gian khi mà họ đã chứng kiến những điều đau khổ kia kéo dài mãi trong suốt chiều dài lịch sử của con người trên thế gian?”

Đức Pháp Vương đã trả lời ông: “Tôi xin nhắc lại lời dạy của Đức Phật: Này các tỳ kheo, các con hãy tự mình thắp đuốc lên mà đi. Ta chỉ là người mở đường, các con phải tự dấn bước. Bước đi bằng đôi chân và ý chí của mình”.

Nguyễn Quang Thiều hỏi, và ông đã tự trả lời được ngay khi hỏi, bằng trải nghiệm của chính cuộc đời đã qua, và Đức Pháp Vương trả lời, mà không cần trả lời, vì chính cuộc đời Nguyễn Quang Thiều đã linh ứng với điều đó. Để có được vốn văn chương dày dặn, để có những bài tham luận in trong tập Thơ Việt Nam hiện đại và Nguyễn Quang Thiều (Nhà nghiên cứu, Viện trưởng Viện Văn học VN Nguyễn Đăng Điệp chủ biên), nhân dịp hội thảo thơ ông, để có sự nghiệp báo chí đáng nể, để khi gặp ai cũng không thể quên tiếng nhầm tên, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đã “bước đi bằng đôi chân và ý chí của mình” và thêm nữa: Trí tuệ mẫn cảm của Người thơ.