Thế hệ vàng cải lương: NSND Lệ Thủy - Mãi một nét duyên

(lienminhbng.org) - Sân khấu cải lương thời đỉnh cao sản sinh rất nhiều nghệ sĩ tài danh với dấu ấn cá nhân nổi bật, trong đó, Lệ Thủy là cái tên đặc biệt với sức thu hút đa dạng đối tượng công chúng và bền lâu hiếm thấy. Đến nay, ở tuổi 71, đã hạn chế xuất hiện trước công chúng nhưng Lệ Thủy vẫn là “ngôi sao” lớn nhất ở những chương trình mình tham gia.

Thế hệ vàng cải lương: Nghệ sĩ Văn Hường - Người 'dát vàng' cho vọng cổ hài

“Ê bớ làng nước có ai như đời tôi hông chứ? Có vợ làm chi mà phải ăn quán ngủ trưa ở mái sân đình?...”. Giọng ca mùi mẫn, pha một chút hài hước, một chút tự thán đã trở thành huyền thoại của làng đĩa nhựa giải trí và đủ sức làm say lòng những khán thính giả yêu bản vọng cổ hài của soạn giả Viễn Châu.

Bà hiện đang thực hiện hồi ký 60 năm ca hát dưới hình thức thu hình nhằm bắt kịp xu hướng nghe - nhìn và tương tác trên mạng xã hội của công cúng hiện nay.

Giọng ca trời ban!

Có một tuổi thơ cơ cực khi sinh trưởng trong một gia đình nghèo đông con, nhưng nhìn lại con đường sự nghiệp của NSND Lệ Thủy luôn khiến người ta phải trầm trồ.

12 tuổi vẫn phải tất bật chăm 7 đứa em, 13 tuổi xin theo đoàn hát để “nhà đỡ một miệng ăn”, 14 tuổi bắt đầu được khán thính giả chú ý với bài ca cổ Cô gái bán đèn hoa giấy, 15 tuổi chính thức trở thành đào chính của “đại bang Kim Chung”, 16 tuổi nhận giải Thanh Tâm cho nghệ sĩ triển vọng… Kể từ ấy, Lệ Thủy luôn là ánh sao sáng chói lấp lánh trong lòng khán giả mộ điệu.

• NSƯT Lệ Thủy kỷ niệm 52 năm ca hát

Với Lệ Thủy, thành quả dường như đến rất tự nhiên và tất yếu nhờ cả vào giọng ca và cái duyên sân khấu trời cho. Cố soạn giả Viễn Châu từng nhận xét Lệ Thủy có chất giọng kim pha thổ thuộc hàng hiếm của làng cổ nhạc, rất dễ thu hút người nghe. Cũng chính soạn giả Viễn Châu là người chú ý khai thác giọng ca Lệ Thủy với vai con của Kính Tâm trong đĩa thu âm Quan Âm Thị Kính. Giọng ca lanh lảnh, trong trẻo của cô bé 14 tuổi nhanh chóng được chú ý và vang xa với nhiều hợp đồng thu âm. Năm 1964, soạn giả Viễn Châu đã chọn Lệ Thủy là người thể hiện bài tân cổ giao duyên đầu tiên là Chàng là ai, tiếp đến là Bạch Thu Hà…

NSND Lệ Thủy cũng bộc bạch: “Thú thiệt, giọng ca của tui ông trời cho bao nhiêu thì xài bấy nhiêu chứ không có kỹ thuật gì nhiều. Chỉ sau này, lớn tuổi rồi thì có luyến láy, kỹ thuật chút để giữ sức”. Ấy vậy mà, giọng ca chân phương, mộc mạc đó của Lệ Thủy lại có khả năng “bỏ bùa” khán giả. Trên sân khấu cũng vậy, với nhiều khán giả, chỉ cần Lệ Thủy xuất hiện và lên câu vọng cổ ngọt lịm là đủ.

Đoàn Kim Chung với chủ trương khai thác giọng ca của người nghệ sĩ qua các tuồng kiếm hiệp kỳ tình, nội dung hấp dẫn, lời ca dìu dặt đã giúp tài năng Lệ Thủy thăng hoa. Lệ Thủy đã cùng những nam danh ca hàng đầu, như Thanh Hải, Minh Cảnh, Minh Phụng, Minh Vương, đã tạo nên những “mối tình” vẫn làm thổn thức trái tim khán giả mộ điệu qua bao năm từ những vở tuồng kinh điển: Đêm lạnh chùa hoang, Kiếp nào có yêu nhau, Máu nhuộm sân chùa, Người tình trên chiến trận, Người phu khiêng kiệu cưới…

Sau năm 1975, trên sân khấu Đoàn Văn công TP.HCM, Đoàn 284, Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang, Lệ Thủy lại có thêm loạt vai diễn để đời qua các vở diễn: Tô Ánh Nguyệt, Nửa đời hương phấn, Cây sầu riêng trổ bông, Tiếng sóng Rạch Gầm… Thập niên 1990, NSND Lệ Thủy cũng là người đi đầu trong việc thực hiện các video cải lương hấp dẫn khán giả trong nước lẫn hải ngoại.

NSND Lệ Thủy không thể nào nhớ hết việc mình đã diễn, đã thu bao nhiêu vở tuồng, bài ca cổ, nhưng có một điều là dường như những gì được thể hiện qua giọng ca Lệ Thủy đều trở thành đặc biệt, đều gần như “không thể thay thế” trong lòng nhiều khán giả mộ điệu.

Trọn vẹn trước sau

Có một điểm khá đặc biệt là ngoài theo đoàn Trâm Vàng những ngày mới theo nghề, còn lại, trong giai đoạn đỉnh cao sự nghiệp, NSND Lệ Thủy chỉ gắn bó duy nhất với đoàn Kim Chung của ông bầu Long. “Nhiều người vẫn nói tôi là người thủy chung khi gắn bó lâu dài với Kim Chung. Thực ra tính tôi không thích thay đổi, cũng như quý trọng tình cảm của anh em trong đoàn gắn bó với nhau và nhất là tình nghĩa của ông bầu Long rất coi trọng, chăm lo đầy đủ quyền lợi cho mình” - NSND Lệ Thủy chia sẻ.

Khác với những vai diễn phụ nữ truân chuyên, chịu nhiều đau khổ của mình, NSND Lệ Thủy lại có một cuộc sống riêng rất đáng ngưỡng mộ. Lập gia đình ở tuổi 27 khi đang là một ngôi sao sáng chói với một người ngoài ngành, thế nhưng Lệ Thủy chưa bao giờ để “người nghệ sĩ ngôi sao” bước vào mái ấm của mình.

Ở nhà, bà vẫn là người vợ, người mẹ ân cần chu đáo và có bận lịch diễn đến đâu cũng luôn tranh thủ thời gian dành cho chồng con. Trên sân khấu, Lệ Thủy gần như không “kén kép”, có thể cùng cố NSƯT Minh Phụng tạo thành cặp “bão biển” - đối trọng cùng cặp đôi “sóng thần” Hùng Cường - Bạch Tuyết trên sân khấu Dạ Lý Hương ngày nào, có thể lập kỷ lục Guinness cho “Đôi bạn diễn lâu năm và ưng ý nhất” cùng NSND Minh Vương… nhưng hơn nửa thế kỷ qua, dù cũng có lúc hờn giận, có những khó khăn nhưng NSND Lệ Thủy hầu như không để những đồn đại, lùm xùm không hay bước qua ngưỡng cửa ngôi nhà thân yêu làm phiền cuộc sống gia đình mình.

Sân khấu cải lương rơi vào khủng hoảng, NSND Lệ Thủy cũng là một trong những nghệ sĩ hoạt động bền bỉ nhất khi cùng với NSND Minh Vương và các nghệ sĩ thuộc “thế hệ vàng” tổ chức Sân khấu Vàng với tiêu chí “mỗi suất hát là một căn nhà tình thương”. Đã có hơn 30 căn nhà tình thương được trao tặng cho đồng bào nghèo ở nhiều miền quê.

Sân khấu biểu diễn ở thành phố ngày càng thu hẹp, NSND Lệ Thủy không nề hà đến với khán giả vùng sâu vùng xa, có những nơi phải đi ghe, lội bộ mới đến được điểm diễn nhưng “nhìn bà con vẫn băng đồng, lội ruộng đến với mình là đã vui rồi”.

Đặc biệt, đến nay, NSND Lệ Thủy vẫn thường xuyên bôn ba cùng các nhóm bạn trong các dự án từ thiện vẫn với mong mỏi “đền ơn cho khán giả vì đã quá yêu mến Lệ Thủy”.

Ninh Lộc