Nữ ứng viên tổng thống Mỹ đầu tiên, không phải Hillary Clinton!

(lienminhbng.org) - Thiếu chút nữa thì nước Mỹ có nữ tổng thống Mỹ đầu tiên trong lịch sử khá ngắn ngủi của mình. Không, không phải Hillary Clinton! Mặc dù khẩu hiệu tranh cử của Victoria Woodhull mang đầy màu sắc Hillary: bình đẳng giới, chế độ lương công bằng cho phụ nữ, bảo hiểm y tế cho toàn dân, cải cách chế độ giam giữ…

• Victoria Woodhull - Người phụ nữ đầu tiên chạy đua vào Nhà Trắng

Một cuộc đời sóng gió

… là thương hiệu của Victoria Woodhull. Bà làm nghề bói toán, buôn bán cổ phiếu, xuất bản báo, bà đòi tình yêu không rào cản, và quan trọng nhất là: bà muốn chiếm ghế tổng thống vào thời điểm phụ nữ Mỹ chưa có quyền bầu cử, nói gì đến ứng cử.  

Mãi 144 năm sau mới có một phụ nữ Mỹ noi gương bà, rủi thay, Hillary Clinton thua sát nút một Donald Trump. Nhưng sau một tổng thống da màu đầu tiên, việc xuất hiện một bà chủ Nhà Trắng chỉ là vấn đề thời gian.  

Như đã nói, các khẩu hiệu cực kỳ cấp tiến trên được phất lên bởi một Victoria Claflin Woodhull khi bà phát động cuộc đua khá vô vọng vào Nhà Trắng. Nên nhớ là quyền bầu cử ở tất cả các cấp cho phụ nữ Mỹ chỉ xuất hiện ở dạng tu chính hiến pháp lần đầu vào năm 1920.

Victoria Woodhull là một người đấu tranh cho phòng trào nữ quyền, và chiến dịch tranh ghế tổng thống của bà chỉ là đỉnh cao của một cuộc đời khác thường.

Bà không hề đến trường, nhưng quá ngưỡng 30 tuổi là bà đã có một quá khứ đáng khâm phục: bói toán, chữa bệnh, vũ nữ, nữ nhà buôn chứng khoán đầu tiên của New York, xuất bản sách báo, nhà hoạt động nữ quyền. Khi ra tranh cử, bà đã có hai đời chồng và nuôi con gái cùng một con trai tàn tật từ cuộc hôn nhân đầu tiên.  

Bên cạnh ác cảm với phụ nữ làm chính trị, dư luận Mỹ 1872 còn phanh phui chi tiết “vô đạo đức” của Victoria Woodhull – vì bà mặc váy hở mắt cá chân!

Chính bà cũng không tin

… vào cơ hội lên ghế tổng thống, ở bất kỳ thời điểm nào của cuộc vận động tranh cử. Hành động của bà mang tính biểu tượng, để chứng tỏ cho thế giới biết một Victoria Woodhull đi đầu phong trào đấu tranh giành bình đẳng nam nữ.

Giả sử bà thắng cử thì nữ tổng thống ấy mới 34 tuổi khi nhậm chức, nhưng hiến pháp Hợp chúng quốc Hoa Kỳ quy điịnh tổng thống phải quá tuổi 35. Chưa kể là hôm các điểm bỏ phiếu tưng bừng mở cửa đón cử trị thì Woodhull đang ngồi trong tù, bị buộc tội phát tán các ấn phẩm có nội dung tục tĩu!

Nhưng việc Victoria Woodhull tiến xa như vậy gần như là một phép màu.

Victoria California Claflin ra đời năm 1838 ở Ohio trong một gia đình 10 con nghèo khổ. Mẹ bà bị coi là người vô cảm lạnh lùng, còn ông bố thuộc loại biếng nhác và ăn hại, hở ra là trộm cắp và lừa đảo hàng xóm. Cả cuộc đời bà gắn chặt với một em gái là Tennessee, nhất là trong giai đoạn đi bói dạo kiếm tiền.

Tuy nhiên năng khiếu khai thác chủ đề “tâm linh” sẽ có lợi sau này.  Ở tuổi 15 bà kết hôn với Canning Woodhull, một kẻ nát rượu, nghiện ma túy và ngoại tình một cách bệnh hoạn. Đứa con trai ra đời với nhiều khiếm khuyết tinh thần cũng vì có người cha nghiện ngập. Để nuôi sống cả gia đình, bà đi chữa bệnh rong bằng cách đặt thỏi nam châm lên chỗ đâu!

Mọi khổ ải kết thúc

… khi bà đệ đơn xin ly hôn với lý do là chồng đem hết tiền cho bồ bịch.

Ở thời điểm cuối thế kỷ 19 ấy, phụ nữ ly hôn hoặc độc thân nuôi con là mang vết chàm trên mặt. Victoria đem trái tim cho một cựu quân nhân trở về từ cuộc nội chiến, James Blood. Ông là người mở mắt cho vợ về tinh thần học hỏi và khuyến khích tư tưởng nữ quyền. Họ thành hôn năm 1865 và cùng Tennessee chuyển đến New York.

Hai chị em làm nghề gọi hồn, hỏi những người đã chết về… tình hình phát triển trên sàn giao dịch chứng khoán. Trong đám khách hàng của hai chị em có nhà tài phiệt đường sắt Cornelius Vanderbilt. Ông trả lương hậu hĩnh cho họ và chia lợi tức từ buôn bán cổ phiếu. Chẳng mấy chốc Victoria và Tennessee có đủ tiền để mở một văn phòng tư vấn thương mại chứng khoán – hai nữ nhân viên đầu tiên của phố Wall. 

Victoria Woodhull - Người phụ nữ đầu tiên chạy đua vào Nhà Trắng

Đó không phải là cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton dù bà vừa lập kỳ tích lịch sử khi trở thành nữ ứng cử viên tổng thống đầu tiên của một đảng lớn tại Mỹ.

Đồng thời họ xuất bản từ năm 1870 tuần báo “Woodhull & Claflin's Weekly” về chủ đề nữ quyền. Họ đả phá cái gọi là “đạo đức kép” hay “chế độ nô lệ tình dục trá hình”: trong khi xã hội Mỹ chấp nhận đàn ông ngoại tình thì phụ nữ thiếu chung thủy bị khinh bỉ và kỳ thị. Woodhull tạo ra khái niệm “yêu tự do”: phụ nữ phải có quyền tự quyết định đời mình, phải được yêu đương, kết hôn và ly dị theo ý riêng.

Hai chị em nổi tiếng cũng nhờ quan điểm xã hội chủ nghĩa. “Woodhull & Claflin's Weekly” là tờ báo đầu tiên đăng tải bản dịch tiếng Anh của “Tuyên ngôn đảng Cộng sản” từ ngòi bút của Karl Marx và Friedrich Engels.

Phong trào nữ quyền của New York

… tưng bừng đón chào họ, mặc dù họ không thuộc lớp người giàu trong xã hội. Chị em Woodhull có lập trường cấp tiến rằng lý do khiến phụ nữ không sống tự chủ không phải do bị đàn ông cướp quyền, mà vì chính phụ nữ quá thụ động.

Họ kêu gọi phụ nữ tích cực nhận trách nhiệm và tham gia hoạt động chính trị, giành lấy quyền tự định đoạt đời mình. Nhưng chính vì vậy mà phong trào nữ quyền New York hồi ấy không thoe nổi, họ khai trừ Woodhull.

Năm 1870 bà thành lập Đảng bình quyền (Equal Rights Party) và tuyên bố trên tờ “New York Herald” danh tiếng là sẽ tranh cử tổng thống hai năm sau.

“Tôi biết là việc tôi tranh cử gây ra nhiều lời đàm tiếu hơn là niềm phấn khởi. Nhưng ta đang sống trong kỷ nguyên của các biến chuyển bất ngờ. Những gì hôm nay có vẻ phi lý, có thể mai là một luận cứ nghiêm túc”. Năm 1871 bà là phụ nữ thứ hai trong lịch sử được thuyết trình trước tiểu ban pháp luật của nghị viện Mỹ.    

Năm 1872, Đảng bình quyền đề cử Woodhull cùng Frederick Douglass ở vị trí phó tổng thống – một nô lệ tự giải phóng bằng cách trốn khỏi trang trại của chủ. Trong hàng ngũ đối thủ của bà có Harriet Beecher Stowe.

Nữ tác giả của “Túp lều bác Tom” là chị của linh mục Henry Ward Beecher. Woodhull phanh phui vụ linh mục ấy tằng tịu với con chiên trong tuần báo của mình. Ba ngày trước hôm bầu cử, hai chị em bà bị bắt giam vì tội đăng nội dung khiêu dâm trên báo. Danh tiếng của Woodhull bị hủy hoại nặng nề. Ứng cử viên của Đảng Cộng hòa Ulysses Grant thắng lớn.

Woodhull còn ứng cử thêm hai lần nữa, nhưng không thành công. Bà chuyển sang Anh sinh sống năm 1876, ly dị lần nữa và cưới một chủ nhà băng. Từ đó bà sinh sống bằng nghề viết sách và diễn giả. Nữ ứng viên tổng thống đầu tiên của Mỹ qua đời năm 1927, bảy năm sau khi phụ nữ Mỹ có quyền bầu cử ở khắp các bang.

Lê Quang
Thể thao & Văn hóa Cuối tuần