Tại sao làm phim ngắn lại quan trọng đến vậy?

(lienminhbng.org) - Gần đây Việt Nam tổ chức khá nhiều liên hoan phim (LHP) ngắn. Đó là cơ hội rất tốt cho các nhà làm phim mới vào nghề. LHP ngắn FY lần 2 kéo dài từ ngày 30/5/2018 đến 10/10/2018 với nhiều hoạt động, ngoài viết kịch bản, làm phim, thảo luận chủ đề, có cả đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm. Tối 24/7 tại Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP.HCM đã diễn ra workshop học làm phim với những nhà làm phim nổi tiếng Việt Nam.

• Trao giải phim ngắn 321 Action 2018: Đền một ước mơ
• Dự án phim ngắn CJ chính thức khởi động dành cho các nhà làm phim trẻ
• Phim ngắn ‘Không ai biết’ lên án tội ác xâm hại tình dục trẻ em

Tại workshop này, diễn viên Hồng Ánh nói về cách làm việc với diễn viên trước ngày quay và trong ngày quay. Đạo diễn Phan Gia Nhật Linh nói về cách viết kịch bản phim ngắn. Đạo diễn Phan Đăng Di nói về việc xử lý hậu kỳ.

Cơ hội vào nghề

“Phim ngắn như tấm giấy thông hành, không có nó thì rất khó có cơ hội được đi xem hội” - Phan Đăng Di khẳng định.

Anh lý giải: “Người ta không thể đánh giá năng lực của một người làm phim nếu không xem phim của người đó. Bởi vậy các nhà đầu tư, các quỹ hỗ trợ điện ảnh chủ yếu sẽ dựa vào phim ngắn mà nhà làm phim đã làm để tìm kiếm gương mặt mới, bên cạnh dự án trên giấy của họ. Ít khi nào các tổ chức này quyết định bỏ tiền cho những nhà làm phim chưa từng có phim ngắn nào, trừ vài quan hệ có tính riêng tư, hoặc đặc biệt”.

Theo quy định tại LHP Cannes, thời lượng tối đa của hạng mục phim ngắn là dưới 40 phút. Còn theo định nghĩa của Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật điện ảnh Hoa Kỳ thì thời lượng của phim ngắn phải dưới 45 phút. Tuy nhiên, thời lượng trung bình của phim ngắn tại các LHP quốc tế thường là dưới 30 phút. LHP ngắn quốc tế Flickerfest và LHP ngắn quốc tế Clermont-Ferrand năm 2018 cũng quy định như vậy.

Phim ngắn không phải là một phiên bản cắt ngắn của phim dài. Thật ra, nó không thể phù hợp với câu chuyện và cách phát triển nhân vật kiểu phim dài, nên luôn cần sự đột phá, bất ngờ. Kịch bản cho phim ngắn, ngay từ đầu phải được tư duy và cấu thành phù hợp với yêu cầu này.

Phim ngắn giống như một tuyên ngôn cá nhân của đạo diễn và nhóm kể chuyện, nơi thể hiện sức mạnh và tiềm năng. Các chợ phim, các nhà phát hành thường ít có thời gian cho các tên tuổi mới, vì vậy mà một phim ngắn hay sẽ cung cấp cái nhìn đầy đủ và sâu sắc cho họ.

Những thách thức của phim ngắn

Các phim ngắn thường có chi phí thấp, nên các nhà đầu tư ít có kỳ vọng kiếm nhiều lợi nhuận. Chính vì vậy, khi chấp nhận đầu tư, họ thường nhắm vào mục đích thể nghiệm và tìm kiếm cách kể chuyện mới lạ. Các nhà làm phim ngắn nên chú ý tới điều này khi triển khai kịch bản lúc đi xin tài trợ.

Về mặt thương mại, phim ngắn thường rất khó bán ra rạp hoặc đĩa, nên chủ yếu phát hành trên mạng. Tuy nhiên, các clip ngắn gây tò mò, quái đản, "xàm xí" thường dễ thu hút người xem hơn, thậm chí họ muốn trả tiền để xem, trong khi phim ngắn thì rất khó. Chính vì vậy áp phích hoặc ảnh bìa là rất quan trọng, làm sao để thu hút được một cái nhấp chuột.

Theo nghiên cứu, 15 giây đầu tiên là rất quan trọng với phim ngắn, nếu nó thiếu lôi cuốn thì người xem sẽ bỏ qua ngay. Vì những khán giả trên mạng có rất nhiều chọn lựa, khác hẳn việc xem phim qua đĩa hoặc ở rạp. Bản chất cô đọng của phim ngắn đặc biệt có lợi cho cách kể chuyện phi tuyến tính, cho phép phim truyền tải nhiều thông tin hơn trong một thời gian ngắn hơn. Vì vậy nó dễ tạo ra sự hồi hộp, hứng thú và bất ngờ cho khán giả, với cái kết càng bất ngờ càng hay.

Bất cứ thể loại phim nào, ngay cả khoa học hoặc tài liệu, thì nhân vật có sức hút luôn là linh hồn và trái tim của phim đó. Đối với phim ngắn, điều này còn quan trọng hơn gấp bội, vì đạo diễn không có cơ hội dàn trải hoặc “sửa sai” khi khắc họa nhân vật.

Ngày nay, máy quay phim và hậu kỳ đã khá tốt, nên việc quay hình ảnh chuẩn, đẹp là không quá khó khăn. Nhưng âm thanh lại là vấn đề nan giải, không chỉ với phim ngắn của những nhà làm phim mới bắt đầu vào nghề, mà còn với cả phim dài của những người được xem là đã chuyên nghiệp. Các phim đầu tư lớn của Việt Nam khi ra quốc tế thường bị chê về âm thanh, thậm chí âm thanh không đủ chuẩn. Điều này buộc các nhà làm phim ngắn phải học hỏi và chú ý nhiều hơn về khía cạnh âm thanh.

Một số khía cạnh cần chú ý khác. Đó là đừng làm phim chỉ vì muốn thỏa mãn bản thân mà quên đi người xem. Đừng tự đánh giá quá cao bàn thân và phim của mình, vì thật ra phim ngắn mới là bắt đầu. Hạn chế tham dự các cuộc thi làm phim với thời gian quá ngắn - như 48 giờ chẳng hạn - vì hiếm khi làm được phim hoàn chỉnh.

Trao giải phim ngắn 321 Action 2018: Đền một ước mơ

Từ 21 phim lọt vào vòng chung kết cuộc thi phim ngắn 321 Action 2018, tối 13/7 lễ trao giải đã diễn ra tại Nhà hát TP.HCM.

Văn Bảy