YouTube và một thập kỷ biến đổi truyền hình

(lienminhbng.org) - Trong những năm 1980 và 1990, bất kỳ ai cũng có thể bật TV để xem các mẹ tập yoga, theo dõi các chương trình đàm thoại về bia và thể thao hoặc thưởng thức các bộ phim hài cùng đủ loại nội dung khác trên truyền hình.

Nhưng khi ấy, sóng truyền hình chỉ bao phủ một khu vực nhất định. Những người là ngôi sao truyền hình tại quốc gia này hiếm khi được biết tới ở nước khác, chưa nói tới việc kiếm được tiền và đổi đời từ danh tiếng đó.

Mạng xã hội mở màn cho một kỷ nguyên mới

Tuy nhiên tình hình đã thay đổi với sự xuất hiện của mạng xã hội chia sẻ video YouTube. Đoạn video đầu tiên được tải lên đây vào ngày 23/4/2005 (Đoạn video, mang tựa đề Me At The Zoo (Tôi ở vườn thú), đã nhận được hơn 19 triệu lượt xem sau 10 năm). Kể từ đó, YouTube đã đảo lộn hoạt động của toàn bộ ngành truyền hình, từ truyền hình phát sóng cho tới truyền hình cáp.

YouTube ban đầu được tạo ra để giúp người dùng dễ dàng tải video lên mạng Internet, rồi gắn video lên blog cá nhân của họ. Nhưng nhanh chóng sau đó, YouTube đã thành điểm đến của người dùng.

Michelle Phan là một trong những ngôi sao đã nổi tiếng và giàu có nhờ YouTube

Những người sản xuất truyền hình truyền thống có để ý tới YouTube, nhưng chỉ coi đây là một cầu nối để khai thác sức mạnh đang lên của Internet. Một trong những đoạn video truyền hình đầu tiên được đưa lên YouTube là Lazy Sunday, do chương trình Saturday Night Live sản xuất.

Nó được tung lên YouTube, iTunes và vài trang web khác trong ngày 17/12/2005. Có lẽ nó đã trở thành đoạn video đầu tiên được nhiều người dùng thi nhau lan truyền, đặc biệt là trên YouTube.

Câu chuyện thành công của Lazy Sunday đã cho thấy nỗi sợ ban đầu của truyền hình truyền thống trước YouTube. Đoạn video đó hút 5 triệu lượt người xem, trước khi bị chính NBC gỡ xuống.

Ở thuở sơ khai, nhiều đài truyền hình, công ty điện ảnh và âm nhạc còn lo ngại người dùng sẽ đánh cắp các nội dung đã đăng ký bản quyền của họ và tải chúng lên mạng miễn phí.

Tuy nhiên điều này chưa bao giờ diễn ra trên quy mô lớn. Thay vì thế, YouTube dần phát triển thành một nền tảng đã cộng sinh cùng truyền hình. Sự cộng sinh hình thành từ việc YouTube sẵn lòng gỡ bỏ bất kỳ đoạn video nào bị đài truyền hình phàn nàn vi phạm bản quyền.

Cho tới tận ngày hôm nay, YouTube vẫn áp dụng chính sách quản lý bản quyền chặt. Người ta gần như không thể tìm thấy đoạn clip nào về phimThe Simpsons trên trang này.  

Sự trỗi dậy của các sao YouTube

Năm 2006, YouTube đạt được thỏa thuận hợp tác với đài NBC. Năm 2007 là với đài CNN và năm 2012 thì hợp tác cùng đài ABC - những đài truyền hình lớn của thế giới. YouTube dần gắn liền với các chương trình truyền hình, trở thành nơi người ta tải lên các đoạn video đáng nhớ, đoạn giới thiệu, video bên lề... đã không được đưa vào lịch phát sóng chính thức.

YouTube còn hỗ trợ, giúp biến nhiều chương trình đêm muộn trở nên ăn khách. Nó là nơi người Mỹ tìm tới để theo dõi các màn pha trò hài hước của Jimmy Fallon và Jimmy Kimmel.

Nhưng trong khi truyền hình bắt đầu thay đổi để thích nghi với YouTube, coi đây là một kênh phụ của họ thì khán giả ngày càng xem YouTube như một "đài truyền hình của công chúng".

Hình ảnh trích từ đoạn video đầu tiên được tải lên YouTube

Khoảng năm 2007, một thế hệ các ngôi sao YouTube đầu tiên bắt đầu xuất hiện. Với những chiếc camera gắn trên máy tính xách tay và điện thoại di động, người ta đã có thể tự thu video, rồi dùng phần mềm biên tập video số để cho ra đời đủ loại nội dung độc đáo, thu hút đông đảo khán giả.

PewDiePie, người bắt đầu tung video lên YouTube từ năm 2010, hiện có trong tay kênh YouTube lớn nhất, với 37 triệu người đăng ký theo dõi nội dung mới. Anh nổi tiếng do thêm các giọng nói hài hước vào những đoạn video chơi game.

Tyler Oakley (hoạt động từ năm 2007, có 6 triệu người đăng ký nội dung mới), thành công chỉ nhờ nói về cuộc sống bản thân và tình yêu dành cho người nổi tiếng. Bethany Mota (8 triệu người đăng ký nội dung, hoạt động từ năm 2009), gây chú ý với các đoạn video cho thấy cô đã mua gì ở siêu thị.

Sử dụng chương trình chia sẻ lợi nhuận quảng cáo của YouTube, các ngôi sao này đã bỏ túi những khoản tiền khổng lồ, là niềm mơ ước của vô số những người làm nội dung truyền hình truyền thống.

YouTube bắt đầu hình thành nền văn hóa riêng, các thể loại riêng như video dạy trang điểm, video giễu nhại hay thậm chí là video mở hộp đồ chơi. Truyền hình không còn phải lo về việc YouTube đánh cắp nội dung của họ, bởi nó đã có vô khối nội dung riêng, độc đáo hơn. YouTube thậm chí còn gọi các trang chứa nội dung của sao YouTube là "kênh truyền hình".

Chỉ còn là thời gian trước khi đè bẹp truyền hình truyền thống

Từ chỗ bị xem là "chiếu dưới", YouTube vươn lên, trở thành nguồn ý tưởng số một cho các đài truyền hình. Broad City, ban đầu là một chương trình hoạt động trên YouTube, đã nhanh chóng trở thành show diễn lớn nhất, đông người xem nhất trên kênh truyền hình hài Comedy Central.

Năm 2007, Grace Helbig mở một kênh truyền hình trên YouTube khi đang buồn chán với việc phải ngồi ở nhà. Nhưng giờ thì cô đã thực hiện nhiều cuộc trò chuyện với các sao trên chương trình đối thoại E! talk nổi tiếng. VICE, công ty truyền thông khởi nghiệp bằng cách tung phim tài liệu ngắn lên YouTube, vừa ký hợp đồng cỡ bự với đài truyền hình HBO để phát sóng thường nhật trên đài này.

Có thể thấy dù truyền hình truyền thống vẫn có vẻ "danh giá" hơn Internet, các hoạt động sáng tạo nội dung mới giờ đã chuyển mạnh lên mạng.  

Ngày hôm nay, YouTube không chỉ là tương lai mà còn gìn giữ quá khứ của truyền hình. Nó giống một dạng hộp lưu trữ thời gian, giúp bảo tồn đủ loại video mà chúng ta có thể chưa từng được xem trước đó. Ví dụ nếu muốn thưởng thức Hãy đợi đấy, bạn hoàn toàn có thể tìm thấy phim này trên YouTube. Bạn muốn xem hết các phim hài của Charlie Chaplin? Ơn giời, YouTube có thể đáp ứng điều đó.

Và khi giới trẻ đều tin rằng các ngôi sao YouTube còn nổi tiếng hơn cả dàn sao của các phim truyền hình bom tấn như Big Bang Theory, sẽ chỉ còn là vấn đề thời gian, trước khi cơn lũ video trên Internet đè bẹp sóng truyền hình.

Tường Linh
Thể thao & Văn hóa