Chuyện thu tác quyền âm nhạc tại Mỹ

25/08/2014 10:18 GMT+7

(lienminhbng.org) - Trong nền âm nhạc Mỹ, tính toán tiền tác quyền cho các nhạc sĩ cũng là một công việc khó khăn và dễ có gian lận, nhưng vẫn được thực hiện để góp phần đảm bảo quyền lợi cho các nhạc sĩ, chẳng hạn nhạc sĩ sáng tác bài Umbrella của Rihanna kiếm được hơn 15 triệu USD từ bài hát này.

Ở Mỹ có các trung tâm thu tác quyền tương tự VCPMC như: BMI, ASCAP và SESAC. Các nhạc sĩ có thể chọn nơi nào tùy ý để ủy quyền.

Có 2 bên nắm tác quyền và bản quyền một bài hát, là nhạc sĩ và nhà phát hành, mỗi bên được chia 50% số tiền thu được, sau khi trừ % hoa hồng của trung tâm (chẳng hạn ASCAP lấy hoa hồng 11,3%)

Các trung tâm này có quyền cấp một giấy phép khoán (blanket lisence) cho các nhà tổ chức biểu diễn. Giấy phép này sẽ cho phép nhà tổ chức sử dụng mọi bài hát có trong danh mục được các nhạc sĩ ủy quyền cho trung tâm. Số tiền tác quyền cho loại giấy phép này phụ thuộc vào quy mô của hoạt động kinh doanh biểu diễn, số lượng bài hát được sử dụng và quy mô khán giả.


Bài hit nổi tiếng của ca sĩ Rihanna, Umbrella, đã mang về cho những nhạc sĩ sáng tác ca khúc này số tiền tác quyền hơn 15 triệu USD

Với các hoạt động biểu diễn trực tiếp, chính ngay tại Mỹ, việc thu tác quyền tất cả mọi hoạt động cũng được coi là bất khả thi. Tuy nhiên, không phải vì thế mà người ta được quyền không nộp. Các trung tâm có những phương pháp, công nghệ khác nhau để tính toán các hoạt động này. ASCAP có chương trình OnStage dành riêng cho các hoạt động biểu diễn nhạc sống, còn BMI có BMI Live.

Với OnStage của ASCAP, tiền tác quyền sẽ thu chủ yếu từ 200 địa điểm tổ chức ca nhạc lớn nhất nước Mỹ. 200 địa điểm này sẽ đăng ký với các trung tâm tác quyền về danh sách bài hát họ sử dụng. Nhưng, cách làm này chỉ kiểm soát được bề nổi của ngành công nghiệp biểu diễn, thế nên hiện nay các nhạc sĩ Mỹ kiếm không được nhiều tiền từ các show trực tiếp. Đồng thời, cách tính toán này không có lợi cho những nhạc sĩ ít tên tuổi, khi họ có bài hát chỉ được biểu diễn ở các sân khấu nhỏ không thuộc top 200 nói trên. Còn BMI Live là chương trình đăng ký ủy quyền qua mạng dành cho các nhạc sĩ tại các địa điểm biểu diễn nhỏ hơn. Danh sách bài hát của BMI được cập nhật mỗi quý nên phí tác quyền cũng thay đổi theo mỗi quý.

Mặc dù vậy, hoạt động của các trung tâm này không phải là không gây tai tiếng. Harvey Reid, một nhạc sĩ độc lập, từng có bài viết ASCAP và BMI, người bảo vệ nhạc sĩ hay những tên trộm ngầm?. Dù bài viết mới đặt ra nghi vấn về việc những khoản tiền đó có được thanh toán thỏa đáng cho các nhạc sĩ hay không, việc ăn chia “miếng bánh” tiền tác quyền, hoặc chi phí hoạt động xa xỉ của ASCAP…

Mi Ly
Thể thao & Văn hóa

Tags:
Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm