Quan họ "đăng quang" Di sản thế giới

01/10/2009 08:49 GMT+7 | Báo động từ vốn di sản

(TT&VH) - “Quan họ Bắc Ninh đã được UNESCO công bố là Di sản Văn hóa phi vật thể Đại diện của nhân loại vào lúc 16h55’ (Abu Dhabi) tức 19h55’ (Việt Nam) hôm qua, 30/9/2009”. Tin vui đó vừa được TS. Lê Thị Minh Lý, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa gửi về từ Abu Dhabi, thủ đô của Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất.

* Quan họ trúng, 35 hồ sơ bị loại

Dự kỳ họp lần thứ 4 của Ủy ban Liên chính phủ Công ước UNESCO Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, diễn ra tại Abu Dhabi, từ ngày 28/9/2009 (và sẽ kéo dài đến 2/10/2009), bà Lý cho biết, Đợt công nhận Di sản vào danh sách Đại diện của nhân loại năm nay có 111 hồ sơ đề cử từ 34 quốc gia. Trải qua 3 vòng thẩm định khoa học nghiêm ngặt, Ủy ban đã công bố chỉ có 76 di sản được ghi nhận là Di sản Đại diện của nhân loại. 35 hồ sơ còn lại không có tên trong danh sách vì không đáp ứng được một hoặc một vài tiêu chí xét chọn.


Quan họ Bắc Ninh đã trở thành Di sản thế giới

Thay mặt cộng đồng nhân dân hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang, Viện Văn hóa nghệ thuật và đại diện chính quyền tỉnh Bắc Ninh cũng đã có mặt tại Abu Dhabi để đón nhận danh hiệu vinh dự này. Lời phát biểu của đoàn đại biểu Việt Nam có đoạn : “Kế thừa những giá trị tinh thần hết sức quan trọng của Công ước 2003, Việt Nam vừa mới sửa đổi một số điều trong Luật Di sản văn hóa. Chính phủ Việt Nam cam kết sẽ làm hết sức mình để bảo vệ quan họ Bắc Ninh - di sản của nhân loại và các di sản văn hóa của 54 dân tộc anh em ở Việt Nam để góp phần vào bức tranh văn hóa đa dạng của nhân loại và phát triển xã hội bền vững”.

* Quan họ được UNESCO đánh giá cao

Quan họ Bắc Ninh được Hội đồng chuyên môn của UNESCO đánh giá cao về giá trị văn hóa đặc biệt, về tập quán xã hội, nghệ thuật trình diễn, kỹ thuật hát, phong cách ứng xử văn hóa, bài bản, ngôn từ và cả về trang phục. Hồ sơ đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chí để quan họ Bắc Ninh trở thành di sản đại diện của nhân loại với các kết luận sau:

- Quan họ luôn được thực hành trong các hoạt động văn hóa, xã hội của cộng đồng, được cộng đồng hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang lưu giữ, trao truyền từ nhiều thế hệ và trở thành bản sắc của địa phương và lan tỏa trở thành không gian văn hóa đặc thù.


Cuộc họp của UNESCO. Ảnh do TS. Lê Thị Minh Lý cung cấp

- Việc quan họ được đăng ký vào danh sách đại diện sẽ góp phần tăng cường vị trí, vai trò của di sản đối với xã hội làm giàu thêm bức tranh đa dạng văn hóa của Việt Nam và của nhân loại.

- Một số biện pháp bảo vệ được đề xuất với sự cam kết của quốc gia, chính quyền địa phương và cộng đồng cho thấy tính khả thi của các hoạt động bảo vệ di sản.

- Hồ sơ đã thể hiện rõ sự tham gia một cách tự nguyện của người dân hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang trong việc nhận dạng, kiểm kê giá trị di sản và xác lập các biện pháp bảo vệ.

* Tiếp tục chờ tin về ca trù

Bà Lý cho biết : “Phiên họp sáng ngày 1/10 Ủy ban sẽ xem xét và quyết định các di sản được đề cử vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp, trong đó có hồ sơ ca trù”.

      Cho đến nay Việt Nam đã có nhã nhạc, cồng chiêng Tây Nguyên và quan họ Bắc Ninh được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể thế giới.
Như TT&VH đã thông tin, cùng với ca trù, đề cử vào danh sách di sản phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp còn có hồ sơ của 11 di sản khác. Để đến được Abu Dhabi, cũng như quan họ, hồ sơ ca trù đã phải trải qua 2 vòng thẩm định, trong đó quan trọng nhất là vòng 2- vòng t hẩm định về mặt chuyên môn. Chúng ta có thể hy vọng vì tại vòng thẩm định chuyên môn, báo cáo của hai chuyên gia quốc tế được UNESCO giao nhiệm vụ thẩm định hồ sơ ca trù đều cho rằng ca trù đã đáp ứng đầy đủ cả 5 tiêu chí để được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Báo cáo cũng kiến nghị Ủy ban Liên chính phủ của UNESCO công nhận ca trù trong đợt này.

Khi các bạn cầm trên tay số báo này thì cũng rất có thể đã có kết quả bỏ phiếu về ca trù. Chúng ta hãy hi vọng vào một cú đúp cho Việt Nam.

      Tại Abu-Dhabi, dưới sự chủ trì của Avadh Ali Salex al Musabi đã khai mạc kỳ họp thứ tư Ủy ban Liên chính phủ của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể. Tới dự có gần 400 đại biểu của các nước trên thế giới.

      Phó Tổng Giám đốc UNESCO về các vấn đề văn hóa Francoise Riviere phát biểu tại kỳ họp, nêu rõ: “Đã có thời kỳ dài các di sản văn hóa phi vật thể không được đánh giá cao, chúng bị coi thường cho dù chúng là nền tảng sức sống của các dân tộc và những người tạo ra chúng. Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể là nhằm bảo vệ di sản mà theo ý kiến của tất cả mọi người, đang bị đe dọa, do những thay đổi chóng mặt trong thế giới hiện đại và do các di sản còn lại cho thế hệ con cháu bị suy giảm nhanh chóng”.

      Tại kỳ họp các đại biểu nêu rõ rằng Công ước UNESCO xem xét việc bảo vệ những di sản văn hóa phi vật thể, trong đó có những truyền thống được truyền khẩu, lễ hội, làng nghề, âm nhạc và điệu múa... Đó là di sản sống truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác, hình thành trong cộng đồng bản sắc của mình.

      Kỳ họp xem xét 12 di sản đề nghị được đưa vào Danh sách di sản phi vật thể Cần được bảo vệ khẩn cấp và khoảng 100 kiến nghị đưa vào danh sách các di sản văn hóa phi vật thể Đại diện của nhân loại.


Trần Quang Vinh - Doãn Phương
(theo thông tin từ TS. Lê Thị Minh Lý gửi về từ Abu Dhabi)

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm