Kinh doanh khởi nguồn từ văn hóa: Nhìn từ hiện tượng Nick Vujicic

(lienminhbng.org) - Một năm trước, 5/2013, hiện tượng chàng trai “không tay không chân” Nick Vujicic đến Việt Nam đã trở thành cơn sốt truyền thông. Và các lợi nhuận sau truyền thông được đồn thổi không ít sau sự kiện này. Nhất là khi, mới đây, nhà tài trợ cho chuyến đi Việt Nam của Nick năm trước tiếp tục đưa “ngôi sao truyền thông” này trở lại với hai chương trình hoành tráng tại TP.HCM và Hà Nội. Nick Vujicic được ghi nhận là một “thương vụ kinh doanh văn hóa” thành công lớn của một doanh nghiệp vốn không liên quan gì tới văn hóa.

Lúc đầu là “sách”

Hành trình đưa “chàng sọ dừa” Nick đến Việt Nam khởi đầu từ những cuốn sách. Vào tháng 11/2010, Công ty Sách First News - Trí Việt mời dịch giả Bích Lan chuyển ngữ cuốn sách Life Without Limits (Cuộc sống không giới hạn) của Nick Vujicic ra tiếng Việt. Tháng 4/2011, First News tiến hành ký hợp đồng mua bản quyền Life Without Limits với Tập đoàn xuất bản Random House - New York. Khi đặt bút ký hợp đồng này, ông Nguyễn Văn Phước, Giám đốc First News đã nảy ra dự định mời Nick về Việt Nam giao lưu với bạn đọc cũng như đã từng mời nhiều tác giả nước ngoài khác.

Quá trình thương thảo mời Nick đến Việt Nam bắt đầu từ khi cuốn sách đầu tiên của Nick phát hành bằng tiếng Việt. Ngày 19/12/2012 tại TP.HCM, trong cuộc họp báo ra mắt sách Cuộc sống không giới hạn, First News đã chính thức thông tin về sự kiện Nick sẽ đến Việt Nam. Trước đó, Tổ chức Life Without Limbs của Nick thông báo với First News là Nick sẽ sang Việt Nam vào tháng 5/2013.

Dự kiến ban đầu khi First News mời Nick Vujicic sang Việt Nam chỉ gói gọn trong việc giao lưu với độc giả và quảng bá cho những cuốn sách của chàng trai có số phận và nghị lực phi thường này. Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Phước nhận thấy sự có mặt của Nick sẽ giúp First News quảng bá được tốt hơn “Chương trình phát triển Hạt giống tâm hồn Việt” do công ty ông khởi xướng từ “Tủ sách Hạt giống tâm hồn xây dựng vào 2002”. Đại sứ “Chương trình phát triển Hạt giống tâm hồn Việt” gồm những nhân vật có số phận đặc biệt, như: NGƯT Nguyễn Ngọc Ký, dịch giả Nguyễn Bích Lan, chị Hướng Dương, chị Tâm si-đa… Những đại sứ “Chương trình phát triển Hạt giống tâm hồn Việt” sẽ là những nhân vật cùng giao lưu khi Nick đến Việt Nam.

Sau “tôn” nhảy vào

Sự kiện Nick Vujicic sẽ chỉ dừng lại ở chuyện giao lưu giữa người đọc với một tác giả có hoàn cảnh đặc biệt, nếu như Tập đoàn Tôn Hoa Sen không nhảy vào. Chính sự tham gia của Tôn Hoa Sen và bằng tiềm lực kinh tế mạnh của mình đã đẩy sự kiện Nick Vujicic thành công không ngờ về mặt truyền thông.

Ngày 31/1/2013, ông Nguyễn Văn Phước (First News) có cuộc tiếp xúc với ông Lê Phước Vũ (Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Tôn Hoa Sen). Sau khi xem đoạn video clip về Nick, ông Lê Phước Vũ có thiện ý và dành nhiều tình cảm cho Nick cũng như ủng hộ kế hoạch mời Nick đến Việt Nam.

Sau khi có sự “chống lưng” về tài chính của doanh nghiệp, sự kiện Nick sang Việt Nam được tiến hành thật nhanh. Ngày 28/2/2013, chương trình nhận được sự ủng hộ của lãnh đạo Đài truyền hình Việt Nam và thành lập một Ban tổ chức, gồm ba bên: VTV, First News và Tập đoàn Hoa Sen. Chương trình được thực hiện không kể ngày đêm, huy động sức người sức của từ hàng trăm con người của ba đơn vị này cùng rất nhiều tổ chức, tình nguyện viên khác.

Ngày 19/3/2013, First News tổ chức họp báo tại TP.HCM ra mắt tự truyện thứ hai của Nick (Unstoppable - Đừng bao giờ từ bỏ khát vọng do dịch giả Nguyễn Bích Lan chuyển ngữ) và chính thức công bố chương trình Nick Vujicic về Việt Nam. Ngày 11/4, Ban tổ chức họp công bố lịch trình chi tiết của 4 ngày Nick đến Việt Nam, trong đó có truyền hình trực tiếp những buổi diễn thuyết của Nick Vujicic. Thế là từ dự án những cuốn sách đã trở thành một dự án truyền thông lớn.

Nick Vujicic và ông Nguyễn Văn Phước, Giám đốc First News - người thương thảo đưa chàng trai này đến Việt Nam

Trong lần đầu mời Nick sang Việt Nam, Ban tổ chức chương trình cho biết dự kiến chi hơn 30 tỷ đồng nhưng con số thực chi còn cao hơn. Nhiều người “xót của” cho rằng, với số tiền lớn như vậy sao không đầu tư cho những “Nick Vujicic của Việt Nam” mà lại hướng ngoại như thế? Tuy nhiên, theo sát chương trình này mới thấy, tiền tỷ bỏ ra của nhà tổ chức là xứng đáng khi so với những cái họ thu về.

Chỉ trong tháng 5/2013 khi Nick đến Việt Nam, cổ phiếu của Tập đoàn Tôn Hoa Sen tăng vùn vụt. Riêng tài sản tính bằng cổ phiếu của ông Lê Phước Vũ tăng gần 170 tỷ đồng. Ông Lê Phước Vũ cho rằng, cổ phiếu tăng là do thị trường và sự có mặt của Nick chỉ là sự trùng hợp. Hẳn nhiên, có thể chỉ là trùng hợp ngẫu nhiên, nhưng giới tổ chức sự kiện đều biết rõ không có gì là ngẫu nhiên khi doanh nghiệp quyết định mở hầu bao.

Theo nhiều nguồn thạo tin cho biết, sau khi cùng hợp tác với Tôn Hoa Sen để mời Nick sang Việt Nam, Công ty First News được Tôn Hoa Sen trả một số tiền không nhỏ. Có thể hiểu rằng, phía First News chẳng những không tốn chi phí mời Nick mà còn được một khoản lợi về vật chất và cả về thương hiệu khi đứng tên “đồng tổ chức”. Tại Hội sách TP.HCM vừa qua, sách của Nick Vujicic do First News ấn hành nằm trong Top 10 những cuốn sách bán chạy nhất. Nếu không có sự kiện Nick Vujicic ầm ĩ vào tháng 5/2013, liệu sách của “chàng sọ dừa” này do First News in có bán chạy đến thế không?

Chỉ tính riêng về mặt truyền thông, lượng xuất hiện dày đặc từ báo in, báo mạng, phát thanh, truyền hình và cả các mạng xã hội cho 4 ngày và 7 chương trình giao lưu của Nick, đã chưa thể tính con số bằng tiền. Ai cũng hiểu, sự xuất hiện của Nick cũng đồng nghĩa với sự xuất hiện thương hiệu của nhà tổ chức. Nếu chỉ bỏ ra hơn 30 tỷ đồng để đơn thuần quảng cáo, chưa chắc hiệu quả quảng bá thương hiệu được nhiều và để lại dấu ấn tốt như khi có Nick. Chưa kể con số hàng trăm ngàn người trực tiếp tham gia các sự kiện của Nick Vujicic với các logo thương hiệu được giăng khắp đường, sân vận động và hội trường.

Trong vòng 1 năm, Nick Vujicic trở lại Việt Nam 2 lần, tần suất còn cao hơn một ngôi sao giải trí quốc tế hạng nhất. Cần nói thêm là, trong khi không ít ngôi sao giải trí ra đi để lại “đống nợ” méo mặt cho Ban tổ chức, khiến không ít đơn vị tổ chức phải “lên đường” theo sau sự kiện, thì Nick Vujicic mang lại nụ cười và những cái xoa tay mãn nguyện của các bên.

Hoàng Nhân
Thể thao & Văn hóa Cuối tuần