200 năm ''Kiêu hãnh và định kiến'': Nàng Elizabeth đã lỗi thời?

(lienminhbng.org) - Thời những cô gái chỉ mong tìm được một người chồng với tiêu chí duy nhất – “sự sản” (tài sản) tốt – đã qua rồi, dù vẫn có một bộ phận độc giả trên thế giới say mê thậm chí bị ám ảnh với những trang văn của nữ văn sĩ Anh Jane Austen.

“Sự sản” là từ trong bản dịch tiếng Việt của tác phẩm văn học cổ điển Anh nổi tiếng thế giới Kiêu hãnh và định kiến (Pride and Prejudice) của Jane Austen, thể hiện ngôn ngữ cổ của cuốn sách. Tiểu thuyết nổi tiếng này xuất bản lần đầu vào ngày 28/1/1813, đến nay tròn 200 năm.

Thời của những cô gái không cần hồi môn

200 năm từ khi cuốn sách ra đời, một thay đổi lớn đã diễn ra ngay trên quê hương của nó, nước Anh. Ngày nay, các bậc cha mẹ ở Anh tin rằng, con trai họ sẽ được đảm bảo tài chính bằng việc cưới một cô vợ, chứ không phải các cô con gái sẽ được đảm bảo tài chính bằng việc cưới một anh chồng như thời của Elizabeth Bennet và Fitzwilliam Darcy – đôi tình nhân kinh điển của Kiêu hãnh và định kiến.

Trong sách, toàn bộ tương lai của Elizabeth, một cô gái con nhà nghèo, phụ thuộc hoàn toàn vào việc cô có cưới được hay không một anh chàng giàu có (và đẹp trai), ở đây là Darcy.

Nhân kỷ niệm 200 năm Kiêu hãnh và định kiến, một tổ chức tên là Scottish Widows cũng tiến hành khảo sát trên 1.000 cặp phụ huynh có con gái. Kết quả cho thấy, cứ 10 thì có 8 cặp phụ huynh cho rằng học đại học và tìm được một công việc tốt mới giúp đảm bảo tương lai của con gái họ. Chỉ có 7% nghĩ rằng con gái họ nên lấy chồng giàu.

Kết quả khảo sát này khiến người Anh tự hào. Giáo sư Jane Humphries chuyên ngành Lịch sử kinh tế ở Đại học Oxford nhận định: “Bản chất của nhu cầu đã thay đổi. Các cô gái không cần của hồi môn và đất đai để thu hút người chồng nữa, thứ họ cần là được giảm các khoản phí và lãi suất vay vốn cho sinh viên để có thể học lên cao hơn”.

Đã đến lúc sửa câu mở đầu kinh điển

Ưu tiên trong các gia đình Anh cũng đã thay đổi. Ngày nay, quá nửa các bậc cha mẹ Anh cho rằng mục tiêu hàng đầu của con gái họ là đạt trình độ học vấn cao. Chỉ 4% tin rằng mục tiêu đó là lập gia đình. Ở thời Elizabeth, các gia đình chẳng có lý do gì để cho con gái học cao vì họ được sinh ra chỉ để kết hôn với con trai của một gia đình nào đó.

GS Humphries nói thêm với Telegraph: “Vào thế kỷ 19, với những cô gái ở tầng lớp của Elizabeth Bennet, phải lao động là cả một nỗi bất hạnh và xấu hổ bởi điều đó chứng tỏ người cha không nuôi được gia đình”.

“Dựa trên thay đổi của các “gia đình Bennet” thời hiện đại, một cuốn Kiêu hãnh và định kiến thời nay nên bắt đầu bằng câu “Có một sự thật mà cả vũ trụ đều công nhận, đấy là: một phụ nữ có thể tự làm nên cơ nghiệp của chính mình”, thay vì “Có một sự thật mà cả vũ trụ đều công nhận, đấy là: một người đàn ông có một sự sản khá hẳn sẽ muốn lấy vợ”, theo GS Humphries. Câu trích dẫn sau chính là câu mở đầu đã trở thành bất hủ của cuốn Kiêu hãnh và định kiến.

Dù tư tưởng của cuốn sách có lỗi thời thì cách ăn mừng Kiêu hãnh và định kiến tròn 200 tuổi của cộng đồng người hâm mộ Jane Austen vẫn thật thời thượng. Hôm 28/1, một buổi “readathon” (cuộc đua đọc sách) đã được tổ chức ở Trung tâm Jane Austen ở thành phố Bath (Anh). Người hâm mộ sẽ đọc hết cuốn Kiêu hãnh và định kiến trong vòng 12 tiếng đồng hồ và toàn bộ màn trình diễn này được phát sóng trực tiếp qua internet, trước sự chứng kiến của nhiều “cộng đồng Jane Austen” khác trên thế giới.

Những câu chuyện của Jane Austen vẫn gây ám ảnh

Có lẽ Jane Austen đã viết đúng về những cô gái ở thời của bà và dù giá trị rơi rớt sau 200 năm tồn tại trên đời thì Kiêu hãnh và định kiến vẫn là một hiện tượng văn học.

Năm 2003, Kiêu hãnh và định kiến về thứ 2 trong bảng bầu chọn Cuốn sách được yêu thích nhất ở Anh của đài BBC, đứng đầu là Chúa tể những chiếc nhẫn.

Trong số những người hâm mộ Austen cuồng nhiệt có ngôi sao nhạc pop Kelly Clarkson. Tháng 7 năm ngoái, Kelly vừa mua lại kỷ vật của nữ văn sĩ là một chiếc nhẫn bằng vàng và ngọc lam cổ. Nữ ca sĩ đã đặt giá từ 4h sáng ngày đấu giá để đảm bảo cô sẽ là chủ sở hữu của chiếc nhẫn.

Bên cạnh những “cộng đồng Jane Austen” (cách người ta thường gọi các nhóm hâm mộ một nhà văn) đông đảo trên thế giới, có rất nhiều tác phẩm điện ảnh, sân khấu, truyền hình đã được dựng từ cuốn sách. Hai bản phim Kiêu hãnh và định kiến do Hollywood sản xuất với hai cặp diễn viên chính Jennifer Ehle – Colin Firth (1995) và Keira Knightley – Matthew Macfadyen (2005) đều rất nổi tiếng.

Mi Ly
Thể thao & Văn hóa