Gặp lại Bùi Giáng trong hồi ký Kim Cương

(lienminhbng.org) - Kỳ nữ Kim Cương đúng là một ca lạ trong đời sống nghệ thuật miền Nam từ trước 1975 đến nay. Bà và thi sĩ Bùi Giáng gắn với nhau trong mối tình huyền thoại trở thành câu cửa miệng của nhiều người: Anh yêu em như Bùi Giáng yêu Kim Cương.

• 15 năm Bùi Giáng về trời: Một người điên kỳ dị
• Trưng bày sách của Bùi Giáng: Ngợp trước một “gia sản” dị kỳ

Mối tình huyền thoại

Hồi ký Kim Cương: Sống cho người - Sống cho mình chia làm 4 phần với 25 câu chuyện được tác giả NSND Kim Cương kể lại khúc chiết, mạch lạc từ thuở bà lên sân khấu khi mới... 18 ngày tuổi. Trong phần 4 Sống và yêu của hồi ký này, NSND Kim Cương dành một phần trang trọng viết về “mối tình huyền thoại” của thi sĩ Bùi Giáng dành cho bà và ngược lại. Kim Cương nhớ về Bùi Giáng: “Ông đến nhà không hẹn trước, bất chợt, quần áo xốc xếch, gõ cửa đùng đùng”.

Kim Cương nói về Bùi Giáng: “Đọc những vần thơ siêu thoát đầy chất thiền của ông, nghe những bài giảng mạch lạc sâu sắc tinh tường của ông người ta tin ông là bậc kỳ tài. Người tài năng như vậy không thể là người điên”.

NSƯT Thành Lộc và ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng chia vui với NSND Kim Cương

Có nhiều nhận định, nghiên cứu về Bùi Giáng như một hiện tượng lạ của văn chương Việt Nam trước và sau 1975. Cũng có ý kiến cho rằng, Kim Cương nhận vơ mối quan hệ tình cảm này của Bùi Giáng. Nhưng khi đọc xong những dòng viết về Bùi Giáng trong hồi ký của NSND Kim Cương, khó tin rằng mối tình huyền thoại này là ngụy tạo, như truyền miệng từng có câu: “Anh yêu em như Bùi Giáng yêu Kim Cương”.

Lên sân khấu từ thuở lọt lòng

Sở dĩ nghệ sĩ Kim Cương lên sân khấu sớm khi mới... 18 ngày tuổi vì bà sinh ra trong một ga đình có truyền thống nghệ thuật lâu đời.

Cha của Kim Cương là ông bầu Nguyễn Ngọc Cương (Phước Cương), má của bà là NSND Bảy Nam, người dì - cũng là người thầy của bà là nghệ sĩ lừng danh Năm Phỉ. Nhưng gia đình nghệ thuật này, cụ thể là má Bảy Nam nhận ra sự bạc của nghiệp diễn, nên đã cách ly Kim Cương khỏi môi trường âm thanh, ánh sáng sân khấu đến 10 năm. Thời gian đó, Kim Cương được gửi vào trường dòng để đi học.

Tuy nhiên, máu nghệ sĩ vẫn luôn chảy trong huyết quản của bà. Khi trở lại với sân khấu, Kim Cương như chim gặp trời, cá gặp nước sống cuộc đời tự do với những điều mình thích. Giữa thập niên 1950, Kim Cương được báo giới miền Nam khi đó xưng tụng là “kỳ nữ” với vai diễn trong vở Giai nhân và ác quỷ.

Không chỉ diễn xuất, Kim Cương còn làm nhà quản lý, sáng tác và đạo diễn sân khấu. Năm 1956 bà sáng lập một trong những đoàn kịch nói đầu tiên của Sài Gòn. Nhắc đến Kim Cương, khán giả mộ điệu còn nhớ đến bà qua hơn 70 vở kịch nổi tiếng như: Lá sầu riêng, Dưới hai màu áo, Trà hoa nữ, Tôi làm mẹ...

Trước 1975, Kim Cương còn là tác giả của 7 bộ phim chiếu rạp đình đám. Bà còn giữ chuyên mục trả lời bạn đọc trên báo Điện tín và một chuyên mục kịch nghệ trên truyền hình.

Giải thưởng kỳ nữ Kim Cương nhận được, gồm: Giải nữ diễn viên đóng nhiều vai chính nhất của Đại hội điện ảnh Sài Gòn 1973; Giải nữ diễn viên chính xuất sắc nhất của Đại hội Điện ảnh Á châu 1974; Giải lời thoại xuất sắc nhất cho phim Chiếc bóng bên đường tại Đại hội điện ảnh Á châu 1974.

Nghệ sĩ Kim Cương được Nhà nước trao tặng Huân chương lao động hạng Nhì năm 2009 và danh hiệu NSND năm 2012. Dù bản thân và gia đình tận hiến cho nghệ thuật sân khấu, nhưng Kim Cương chưa bao giờ xem diễn xuất, biên kịch, đạo diễn chỉ là nghề.

NSND Kim Cương cho biết: “Với bản thân tôi và gia đình, diễn không phải là một nghề, hơn thế đây là một cái đạo”. Kim Cương xem nghiệp diễn giống như số phận mỗi con người “không ai chọn cửa để sinh ra”.

Hồi ký Trôi theo dòng đời của NSND Bảy Nam có kể về việc mang bầu Kim Cương lên sân khấu. Khi đó, nghệ sĩ Bảy Nam mang bầu Kim Cương gần đến ngày sinh nhưng vẫn lên sân khấu diễn chung với nghệ sĩ Năm Châu. Lúc kịch đang cao trào, Bảy Nam đau bụng khụy xuống sân khấu.

Nghệ sĩ Năm Châu thấy vậy đã đỡ bạn diễn dậy và hát “cương” vài câu rồi dìu Bảy Nam vào cánh gà. Không lâu sau đó, Kim Cương chào đời. Đúng là không ai chọn nơi để sinh ra như Kim Cương như nghệ thuật vận vào đời bà với rất nhiều vui buồn vậy.

Thanh Kiều
Thể thao & Văn hóa