Trên những nẻo đường nước Nga: World Cup, 'vũ khí mềm' của Putin

(lienminhbng.org) - Người lái xe đưa tôi phi như bay đến sân bay Kurumoch của Samara ấy không còn trẻ, nhưng rất vạm vỡ và nhìn có vẻ nhà binh. Và khi câu chuyện của chúng tôi bắt đầu được thực hiện bằng ứng dụng Google Translate khi tôi yêu cầu ông chạy chậm lại, mở chút cửa sổ ra, vì nách ông rất hôi, ông mới bảo rằng, mình đã từng là một cảnh sát đặc nhiệm của Nga.

• Trên những nẻo đường nước Nga: Theo dấu chân Lenin
• Trên những nẻo đường nước Nga: Samara, với trái tim rộng mở

"Không có ai thay được ông ấy hết"

Chẳng có gì ngạc nhiên nếu một cảnh sát đặc nhiệm về hưu lại đi ca ngợi hết lời một cựu sĩ quan KGB hiện đang ngồi trên ghế Tổng thống Nga, và không chỉ ngồi một nhiệm kỳ kể từ năm 2000 cho đến nay.

Trong hơn 30 cây số từ căn hộ mà tôi thuê ở Samara cho đến sân bay Kurumoch để bay đi Saint Petersburg, chính là nơi mà cựu sĩ quan KGB ấy đã sinh ra và rồi xác lập tên tuổi của mình trước khi bước lên vũ đài chính trị ở Moskva, Sergey, tên người lái xe, đã luôn nói về ông như một người hùng thực sự. "Ở nước Nga này, không ai có ảnh hưởng lớn như Putin. Đấy là sự thực, và sự thực nữa là nước Nga không thể sống thiếu Putin", ông vừa nhấn ga vừa nói về người hùng của mình. "Đúng là nước Nga mắc nợ ông, vì ông đã đưa nước Nga trở lại là một siêu cường". "Và như thế, sẽ tiếp tục là cuộc đối đầu Đông-Tây?", tôi hỏi lại. "Người Mỹ không thích chúng tôi", Sergey nói. "Và những cuộc đối đầu ấy giúp nước Nga không bị khinh rẻ".

Sergey đã nói những điều mà có lẽ nhiều người Nga khác cũng đã nghĩ tới. Trên hành trình dài dọc nước Nga này, từ Moskva xuôi xuống phía Nam, sau đó tới sông Volga, đi tiếp đến sát miền Trung Á của Nga, và rồi đến quê hương của Putin, tôi đã tận dụng mọi cơ hội có thể để nói chuyện với người Nga về người lãnh đạo của họ, rằng họ nghĩ gì về ông, về đất nước, về những cuộc đối đầu đang leo thang với Phương Tây, khiến bản thân chúng ta đang nghĩ rằng, Chiến tranh Lạnh đã trở lại, do những xung đột liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine và Syria có sự can dự của Nga. Luôn là những câu trả lời mang tính ủng hộ cho Putin. Bởi với họ, ông là sự lựa chọn tốt nhất cho nước Nga, và vì sự lựa chọn giúp họ mang tính tự hào ấy, họ không quan tâm đến thế giới nói gì về vụ đầu độc điệp viên Skripal hay những can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2016, hoặc Nga đã chi biết bao tiền cho những dính líu quân sự ở Ukraine, ở Syria và việc tái thiết Crimea. Putin không chỉ đồng nghĩa với những lời lẽ cứng rắn và cả đe dọa dùng vũ khí hạt nhân nếu Phương Tây manh động, mà còn là việc làm, an ninh và niềm tự hào quốc gia. Có ông, họ thấy ổn hơn, nhất là những người thuộc thế hệ già, những người đã từng lớn lên trong những năm tháng Liên Xô, và được dạy một cách ý thức hệ rằng, người Mỹ là đối thủ số 1 của họ, rằng không thể sống chung với Phương Tây một cách hòa bình được.

Ủng hộ mạnh mẽ, như Sergey, bởi với ông, chỉ Putin mới có thể giúp nước Nga trở lại sự khổng lồ của nó, và rất nhiều những chỉ số về kinh tế và thu nhập đầu người tăng cao so với thời kì trước Putin nắm quyền ủng hộ quan điểm này. Như Andrey, một thanh niên Tây học tôi đã uống rượu cùng trong một quán bar ở Saint Petersburg, khẳng định rằng nước Nga cần những bàn tay sắt và ý chí thép để vượt lên tất cả. "Báo chí Phương Tây nói rằng, Putin thích đối đầu với nước Nga, nhưng trên thực tế, họ luôn sợ nước Nga lớn mạnh", cậu nói. "Họ chỉ thích Putin là "bad guy" (kẻ xấu), nhưng họ chỉ muốn NATO tiến sát vào sườn chúng tôi qua Ukraine, tạo ra một mối đe dọa lớn với nước Nga. Phải chặn họ lại. Chỉ Putin làm được điều ấy". Andrey nói thêm, ở Nga, những người như cậu chỉ lo rằng, nước Nga sẽ không còn được thế này nữa, sau khi Putin giã từ sự nghiệp chính trị. Nhưng bao giờ thì Putin về hưu?

World Cup, "vũ khí mềm" của Putin

Tháng Ba vừa rồi, khi trúng cử một nhiệm kỳ nữa, trong cuộc họp báo, khi được hỏi rằng liệu đây có phải là nhiệm kỳ Tổng thống cuối cùng của mình không, Putin lạnh lùng trả lời: "Tôi sẽ còn ngồi đây cho đến khi tôi 100 tuổi ư? Các anh hỏi thật lố bịch". Đấy là một câu hỏi hết sức nghiêm túc, nhưng với Hiến pháp cho phép, thì người đàn ông quyền lực nhất của điện Kremlin có thể ngồi trên ghế của mình rất lâu, và chỉ tuổi tác mới có thể ngăn ông lại. Đương nhiên báo chí Nga thân với Moskva ca ngợi ông. Chẳng hạn Margarita Symonian, Tổng biên tập của kênh truyền hình đối ngoại RT, đã không ngần ngại gọi Putin là "vozhd", "vị cha của dân tộc", từ chỉ dùng cho những lãnh tụ vĩ đại như Lenin.

Trên những nẻo đường nước Nga: Lắng mình trong dòng Don êm đềm

Tôi đến Rostov khi trận đấu cuối cùng của World Cup được tổ chức ở đây vừa kết thúc. Thành phố như vừa ngái ngủ sau một giấc mơ dài mà họ không muốn tỉnh dậy, bởi bóng đá đã đưa họ một lần nữa lên bản đồ thế giới, rất nhiều năm sau văn hào Mikhail Solokhov lấy sông Don và vùng Kuban rộng lớn làm bối cảnh cho tác phẩm kinh điển "Sông Don êm đềm".

Phương Tây không thích ông, nhưng Hè này, họ khó mà không công nhận sự thành công của World Cup đang diễn ra trên đất Nga. Khi chỉ còn mấy ngày nữa là giải đấu này kết thúc, người ta sẽ phải ngồi lại và viết cảm nhận về nơi này, khi nhìn thấy người hâm mộ đến đây và cảm thấy hạnh phúc, ngỡ ngàng nhận ra đây không phải là "đất nước cảnh sát" như họ đã đọc được trên báo, thậm chí còn cảm thấy tiếc nuối vì không sang đây sớm hơn để gia nhập vào party World Cup đang diễn ra, như một số fan đội Anh đã nói với tôi (lượng cổ động viên Anh sang Nga rất ít, phần lớn vì sợ hãi với những gì báo chí viết tiêu cực về Nga, khi cuộc chiến ngoại giao và chính trị Anh-Nga chưa hạ nhiệt). Ở một quốc gia mà vị Tổng thống của nó tiếp tục sử dụng lực lượng quân sự hùng mạnh để duy trì vị thế quốc gia hơn là những yếu tố khác, như kinh tế (vốn bị tác động khá mạnh vì cấm vận của Phương Tây), World Cup trở thành một thứ vũ khí mềm đầy hiệu quả nhằm tạo ra những ấn tượng tốt đẹp về một đất nước thân thiện và vô cùng đẹp đẽ.

Ở Saint Petersburg, lịch in hình Putin được bán khắp nơi (với giá không hề rẻ), và được du khách mua về rất nhiều. Hình ảnh Putin xuất hiện trên trang lịch vừa như thân thiện, lại vừa bí hiểm và có lúc nhìn đáng sợ. Nhưng ở đây, trừ những người đối lập, có ai bảo rằng, ông là một con quỷ đâu...

Anh Ngọc (Từ Saint Petersburg)